Uwarunkowania działalności przedsiębiorców i rolników na placach targowych na przykładzie Nowej Huty

Abstrakt

Początki Nowej Huty sięgają 1949 r. Powstała ona jako odrębne miasto, a od 1951 r. jest jedną z dzielnic Krakowa. Place targowe, funkcjonujące w jej obrębie, pełniły istotną funkcję w życiututejszej społeczności: były nie tylko miejscem zakupów, lecz także kontaktów sąsiedzkich. Szczególnie ważną rolę odgrywały w czasach gospodarki centralnie sterowanej, ponieważ umożliwiały zakup towarów niedostępnych w miejscowych sklepach. Znaczenie ich nie zmniejszyło się również po 1989 r., kiedy w okresie transformacji ustrojowej i społeczno-gospodarczej - która przyczyniła się do przekształceń funkcji handlowo-usługowych - place targowe zmieniły się wraz z pojawiającymi się nowymi przedsiębiorcami i oferowanym przez nich nowym rodzajem asortymentu, dostosowanym do oczekiwań konsumentów nowej, postkomunistycznej rzeczywistości. Stan placów targowych jest różny, w zależności od miejsca lokalizacji. Wydaje się jednak, iż nawet sąsiedztwo pobliskich sklepów wielkopowierzchniowych im nie zaszkodziło, a nawet można zauważyć swoisty rodzaj koegzystencji tych dwóch form handlu. Badaniami objęto trzy place targowe: Mogilski Plac Targowy, Bieńczycki Plac Targowy i CentrumHandlowe „Tomex”, znajdujące się w obrębie 25 najstarszych osiedli Nowej Huty - na terenie zamieszkałym przez nieco ponad 50 tys. osób - lub w ich najbliższym sąsiedztwie. Celem badań była diagnoza oferowanego asortymentu, struktury handlujących i ich stosunku do miejsca działalności gospodarczej oraz ogólnych warunków funkcjonowania drobnej przedsiębiorczości na targowiskach.Z astosowano metodę kwestionariusza wywiadu, której użyto w bezpośrednich wywiadach z przedsiębiorcami prowadzącymi działalność handlową na wyżej wymienionych placach. Zakres czasowy badań objął maj i czerwiec 2014 r. W wyniku badań zauważono specjalizację asortymentową powyższych placów, związaną z następującymi czynnikami: 1. położeniem w przestrzeni miejskiej (czynnik centralności/peryferyjności i dostępności komunikacyjnej), 2. rozmiarami przestrzennymi (czynnik rozwoju i różnicowania asortymentu), 3. okresem działalności (czynnik/kontekst społeczno-ekonomiczny momentu rozpoczęcia funkcjonowania placu oraz ugruntowania dominującej struktury asortymentu i jej trwałości w świadomości mieszkańców). Place targowe, które poddano analizie, wyróżniają się dominującym udziałem przedsiębiorców prowadzących działalność o charakterze rodzinnym w stosunku do działalności indywidualnej lub z partnerami niespokrewnionymi. W opinii respondentów oraz w ogólnym odczuciu zauważalne jest ciągłe pogarszanie się koniunktury, głównie ze względu na konkurencję sklepów wielkopowierzchniowych oraz większe wymagania klientów, wynikające z ich rosnącej świadomości konsumenckiej. Wiąże się to z nieustającym procesem zabiegania o nowych klientów i docenianiu faktu posiadania stałej klienteli.