Changes in entrepreneurship education towards an extended scope and a matura exam in Business and Management?
(Voice in the discussion on the planned reform in Polish secondary schools)
DOI:
https://doi.org/10.24917/20833296.182.3Keywords:
Business and Management, core curriculum, education system of Poland, economic education, entrepreneurship education, matura (A-level) exam, reform of educationAbstract
In 2017, the implementation of the education reform began in Poland, manifesting itself in major organisational and curricular changes. These changes also concerned education in the field of entrepreneurship, but they were limited to curricular changes, without changing the scope of the subject. The new proposal for further, much deeper changes, presented at the beginning of 2022, would have a significant impact, if implemented, on changes in economic education in Polish schools. This is due to the fact that it is related to the introduction of an extended scope and the matura (A-level) exam in the subject of Business and Management, which is to replace the hitherto implemented Basics of Entrepreneurship. This is a fundamental change that has been postulated for almost 20 years. Therefore, the subject of the article is a discussion on the proposals of the Ministry of Education and Science of the Republic of Poland in the field of changes in entrepreneurship education. The main purpose of the paper is to present proposals for changes, against the background of previous reforms and based on previous research and discussions conducted in various forums. The analysis of the reform project in this paper aims to outline the important premises and foundations of the discussion on entrepreneurship education, the assessment of the presented proposal, problems and barriers to implementation, as well as important recommendations for practice, including the project of changes implementation process. Among them, attention was paid primarily to the most important issue, which is the careful selection of educational objectives and content, as well as good consideration of the new formula of the “practical” part of the matura exam. The article ends with the presentation of challenges and identification of potential risks affecting the success of the implementation of changes.
References
Andrzejczyk, A. (2016). Wpływ edukacji na rozwój przedsiębiorczości. Białystok: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, oddział w Białymstoku. https://doi.org/10.24136/eep.mon.2016.4
Andrzejczak, A. (2007). Skuteczność nauczania przedsiębiorczości w szkołach średnich. W: P. Wachowiak, M. Dąbrowski, B. Majewski (red.). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych a edukacja ekonomiczna. Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 133–139.
Bartoń, M. (2005). Przedsiębiorczość jako przedmiot matury 2008. Przedsiębiorczość – Edukacja, 1, 255–258.
Berger, S., Canning, R., Dolan, M., Kurek, S., Pilz, M., Rachwał, T. (2012). Curriculum-making in pre-vocational education in the lower secondary school: A regional comparative analysis within Europe. Journal of Curriculum Studies, 44(5), 679–701. http://dx.doi.org/10.1080/00220272.2012.702223
Bieniok, H. (2019). Podstawy przedsiębiorczości osobistej (zaradności życiowej). Katowice: Wydawnictwo KOS.
Bień, I. (2022). Nauczanie przedsiębiorczości w polskich szkołach średnich – koncepcja, realizacja, rekomendacje. Studia BAS, 2(70), 147–163. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2022.16
Biznes i zarządzanie. Reforma podstaw przedsiębiorczości. (2022). Raport z konsultacji. IBE, MEiN, GovTech. Warszawa. Pozyskano z: https://www.gov.pl/web/biz/raport-z-konsultacji2
Borowiec-Gabryś, M., Kilar, W., Rachwał, T. (2018). Przedsiębiorczość jako kompetencja przyszłości. W: S. Kwiatkowski (red.), Kompetencje przyszłości, Seria Naukowa, tom 3, Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, 68–89.
Diagnoza stanu wiedzy i świadomości ekonomicznej dzieci i młodzieży w Polsce. (2018). Warszawa: Departament Edukacji i Wydawnictw NBP.
Entrepreneurship Education at School in Europe. National Strategies, Curricula and Learning Outcomes. (2012). Brussels: Eurydice.
Górz, B., Rachwał, T. (2006). Uwagi do propozycji zmian podstawy programowej podstaw przedsiębiorczości. Przedsiębiorczość – Edukacja, 2, 226–235.
Hägg, G., Kurczewska, A. (2020). Towards a Learning Philosophy Based on Experience in Entrepreneurship Education. Entrepreneurship Education and Pedagogy, 3(2), 129–153. https://doi.org/10.1177/2515127420910679
Hägg, G., Kurczewska, A. (2022). Entrepreneurship Education. Scholarly Progress and Future Challenges. New York: Routledge.
Key Competencies. A developing concept in general compulsory education. (2002). Brussels: Eurydice.
Kilar, W., Rachwał, T. (2019a). Changes in Entrepreneurship Education in Secondary School under Curriculum Reform in Poland. Journal of Intercultural Management, 11(2), 73–105. https://doi.org/10.2478/joim-2019-0010
Kilar, W., Rachwał, T. (2019b). Przedsiębiorczość w edukacji przedszkolnej i szkole podstawowej w warunkach zmian podstawy programowej. W: T. Rachwał (red.), Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych. Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, 122–141. https://www.frse.org.pl/brepo/panel_repo_files/2021/06/02/jfoygl/104705065591760-122-141.pdf
Kilar, W., Rachwał, T. (2019c). Przedsiębiorczość w szkole średniej w warunkach reformy systemu oświaty. W: T. Rachwał (red.), Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych. Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, 184–202. https://www.frse.org.pl/brepo/panel_repo_files/2021/06/02/ythdu3/104705065591760-184-202.pdf
Kondraciuk, P., Osuch, W., Świętek, A. (2019). Przedmiot podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów i absolwentów małopolskich szkół ponadgimnazjalnych. Przedsiębiorczość – Edukacja, 15(1), 75–87. https://doi.org/10.24917/20833296.151.6
Kurek, S., Rachwał, T., Szubert, M. (2012). Kształtowanie kompetencji biznesowych uczniów gimnazjum w świetle opinii nauczycieli na podstawie wyników badań prowadzonych w ramach europejskiego projektu FIFOBI. Przedsiębiorczość – Edukacja, 8, 24–36.
Krzyżak, J. (2007). Edukacja ekonomiczna jako nowa jakość wychowania – spostrzeżenia, opinie, sugestie. W: P. Wachowiak, M. Dąbrowski, B. Majewski (red.), Kształtowanie postaw przedsiębiorczych a edukacja ekonomiczna, Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 162–167.
Osuch, E., Osuch, W. (2005). Przedmiot podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów i rodziców. Przedsiębiorczość – Edukacja, 1, 195–202.
Osuch, W. (2012). Podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów krakowskich liceów – szanse i oczekiwania. Przedsiębiorczość – Edukacja, 8, 37–47.
Płaziak, M., Rachwał, T. (2014). The Role of Entrepreneurship in Regional Development Strategies (based on the Polish National Strategy of Regional Development 2010–2020), Europa XXI, 26, 97–110.
Projekt podstawy programowej (Rozporządzenie MEiN zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia). (2022). Pozyskano z: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//576/12365609/12922338/12922339/dokument582792.docx
Rachwał, T. (2019). Przedsiębiorczość jako kompetencja kluczowa w systemie edukacji. W: T. Rachwał (red.), Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych. Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, 16–25. Pozyskano z: https://www.frse.org.pl/storage/brepo/panel_repo_files/2021/06/01/iacgqo/104705065591760-16-34.pdf
Rachwał, T. (2018). Research Issues of the Function of Entrepreneurship in the Socio-Economic Development of Spatial Systems in Polish Economic Geography. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 32(4), 149–162. https://doi.org/10.24917/20801653.324.
Rachwał, T. (2017). Entrepreneurship in School in the Conditions of the Education System Reform in Poland – a Voice in the Discussion on the Directions of Change. Przedsiębiorczość – Edukacja, 13, 330–339. https://doi.org/10.24917/20833296.13.24
Rachwał, T. (2014). 10 lat konferencji z cyklu „Przedsiębiorczość – Edukacja” organizowanych przez Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Przedsiębiorczość – Edukacja, 10, 392–395.
Rachwał, T. (2010). Chapter 9. Entrepreneurship Education as a Growth Stimulus for Family Firms. In: A. Surdej, K. Wach (eds), Exploring the Dynamics of Entrepreneurship, Toruń: A. Marszałek Publishing House, 139–156.
Rachwał, T. (2009). Ocena projektu zmian podstawy programowej podstaw przedsiębiorczości (przedstawionej przez MEN w 2008 r. w ramach reformy systemu edukacji). Przedsiębiorczość – Edukacja, 5, 349–372. https://doi.org/10.24917/20833296.5.31
Rachwał, T. (2005). Kształtowanie postaw uczniów na lekcjach podstaw przedsiębiorczości. Przedsiębiorczość – Edukacja, 1, 137–144. https://doi.org/10.24917/20833296.1.14
Rachwał, T. (2004). Cele i treści kształcenia przedsiębiorczości w szkołach ponadgimnazjalnych. W: J. Brdulak, M. Kulikowski (red.). Przedsiębiorczość stymulatorem rozwoju gospodarczego. Warszawa: Instytut Wiedzy SGH, 263–270.
Rachwał, T., Kilar, W., Kawecki, Z., Wróbel, P. (2018). Edukacja w zakresie przedsiębiorczości w wychowaniu przedszkolnym, szkole podstawowej i szkołach śr dnich w świetle nowej podstawy programowej. Przedsiębiorczość – Edukacja, 14, 389–424. https://doi.org/10.24917/20833296.14.28
Rachwał, T., Kilar, W., Kawecki, Z., Wróbel, P. (2019). Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem: szkoła ponadpodstawowa: podstawy przedsiębiorczości. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej. Pozyskano z: https://www.ore.edu.pl/wp-content/plugins/download-attachments/includes/download.php?id=23140
Rachwał, T., Kudełko, J., Tracz, M., Wach, K., Kilar, W. (2008). Projekt podstawy programowej podstaw przedsiębiorczości w zakresie rozszerzonym dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Przedsiębiorczość – Edukacja, 4, 322–334. https://doi.org/10.24917/20833296.4.32
Rachwał, T., Kurek, S., Boguś, M. (2016). Entrepreneurship Education at Secondary Level in Transition Economies: A Case of Poland. Entrepreneurial Business and Economics Review, 4(1), 61–81. http://dx.doi.org/10.15678/EBER.2016.040105
Raport Eurydice: Rozwijanie kompetencji kluczowych w szkołach w Europie – wyzwania i szanse dla polityki edukacyjnej. (2013). Warszawa: FRSE.
Raport. Diagnoza potrzeb w zakresie nauczania przedsiębiorczości. (2011). Wrocław: Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.
Recommendation of the European Parliament and of the Council of 18 December 2006 on key competencies for lifelong learning, (2006/962/EC). Official Journal of the European Union, L 394, 30.12.2006.
Tracz, M. (2015). Przedmiot podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów i nauczycieli – studium porównawcze. Przedsiębiorczość – Edukacja, 11, 391–400.
Tracz, M., Rachwał, T. (2007). Przedmiot podstawy przedsiębiorczości – założenia realizacji a przygotowanie nauczycieli. Przedsiębiorczość – Edukacja, 3, 286–296.
Wach, K. (2016). Edukacja przedsiębiorcza: analiza bibliometryczna polskiego piśmiennictwa. Horyzonty Wychowania, 15(34), 11–26. https://doi.org/10.17399/HW.2016.153401.
Wach, K. (2015). Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego: przegląd literatury. Przedsiębiorczość – Edukacja, 11, 24–36.
Wach, K. (2014). Edukacja dla przedsiębiorczości: pomiędzy przedsiębiorczą pedagogiką a edukacją ekonomiczną i biznesową. Horyzonty Wychowania, 13(28), 11–31.
Wach, K. (2013). Edukacja na rzecz przedsiębiorczości wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjno-gospodarczych. Przedsiębiorczość – Edukacja, 9, 246–257. https://doi.org/10.24917/20833296.9.16
Wach, K. (2007). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych w programach nauczania: stan obecny i proponowane kierunki zmian. W: P. Wachowiak, M. Dąbrowski, B. Majewski (red.), Kształtowanie postaw przedsiębiorczych a edukacja ekonomiczna. Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 120–127.
Wachowiak, P., Dąbrowski, M., Majewski, B., red. (2007). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych a edukacja ekonomiczna. Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych. Pozyskano z: https://www.olimpiada.edu.pl/upload/pliki_2edycja/przedsiebiorczoscFPAKE_publikacja.pdf
Wachowiak, P. (2007). Kształtowanie umiejętności przedsiębiorczych. W: P. Wachowiak, M. Dąbrowski, B. Majewski (red.), Kształtowanie postaw przedsiębiorczych a edukacja ekonomiczna. Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 142–151.
Zalecenie Rady (UE) z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Tekst mający znaczenie dla EOG). Dz. UE 2018/C 189/01. Pozyskano z: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018H0604(01)&from=en
Zioło, Z. (2012). Miejsce przedsiębiorczości w edukacji. Przedsiębiorczość – Edukacja, 8, 10–23.
Zioło, Z., Rachwał, T. (2019). Zarys uwarunkowań dalszego rozwoju przedsiębiorczości w układach przestrzennych. Przedsiębiorczość – Edukacja, 15(1), 7–18. https://doi.org/10.24917/20833296.151
Zioło, Z., Rachwał, T. (2012). Entrepreneurship in geographical research. In: P. Churski (ed.), Contemporary Issues in Polish Geography. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 135–155.
Ziółkowska-Weiss, K. (2014). Problematyka podstaw przedsiębiorczości w opinii uczniów szkoły ponadgimnazjalnej. Przydatność w życiu czy konieczność nauki?. Przedsiębiorczość – Edukacja, 10, 366–377.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Entrepreneurship – Education
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Articles are published under the terms of the Creative Commons License (CC BY-ND 4.0; Attribution– NoDerivs).
