Absolwenci szkół wyższych na rynku pracy w warunkach kryzysu
DOI:
https://doi.org/10.24917/20833296.9.20Słowa kluczowe:
absolwent, bezrobocie, studia wyższe, rynek pracy, tranzycjaAbstrakt
Przechodzenie nowo promowanych absolwentów szkół wyższych z etapu edukacji do etapu zatrudnienia wydaje się być jednym z bardziej złożonych mechanizmów zachodzących obecnie na rynku pracy. Procesy transformacji zaowocowały tendencją do wzrostu korelacji między ukończonym szczeblem edukacji a pozycją na rynku pracy, co ukształtowało w społeczeństwie trwałe przekonanie, że legitymowanie się posiadaniem studiów wyższych jest gwarancją zatrudnienia zgodnego z poziomem wykształcenia i na korzystnych warunkach płacowych. Tymczasem w Polsce i w wielu innych krajach Europy obserwuje się stały wzrost odsetka osób bezrobotnych z wyższym wykształceniem. Celem opracowania jest przedstawienie dynamiki zmian liczby i struktury kierunkowej absolwentów szkół wyższych w latach 1990-2010, ukazanie konsekwencji tych przemian w zakresie pozyskiwania zatrudnienia przez absolwentów oraz próba nakreślenia możliwości optymalizowania ich pomyślnej tranzycji na rynek pracy. Przeprowadzone badania pozwoliły ustalić, że pozycja absolwentów szkół wyższych w Polsce na rynku pracy stopniowo się pogarsza. Podstawowymi drogami optymalizacji ich sytuacji są prowadzenie ilościowych i jakościowych badań tranzycji absolwenckich, reorientacja celów i metod kształcenia akademickiego i realizowanie koncepcji uniwersytetu przedsiębiorczego, uwzględniającej wnioski z przeprowadzonych badań tranzycyjnych.
Bibliografia
Allen, J., Van der Velden, R. (2007). Transitions from higher education. W: U. Teichler (red.) Careers of University Graduates. Springer, 55-78.
Bernat, T., Kunasz, M. (2005), Realia gospodarcze a postawy przedsiębiorcze studentów. Wyniki badań. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 408, Prace Katedry Mikroekonomii, 10, 95-109.
Borowiec, M. (2008). Rola szkolnictwa wyższego w procesie kształtowania gospodarki opartej na wiedzy. Przedsiębiorczość – Edukacja, 4, 24-36.
Borowiec, M. (2011). Zmiany kierunków kształcenia akademickiego w Polsce. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 18, 9-22.
Borowiec, M., Rachwał, T. (2011). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych na lekcjach geografii wyzwaniem edukacyjnym w procesach globalizacji. Przedsiębiorczość – Edukacja, 7, 321-332.
Buchner-Jeziorska, A. (2008). Absolwenci szkół wyższych na rynku pracy (lata 1990–2006). W: B. Minkiewicz, P. Błędowski (red.) Absolwenci SGH na rynku pracy, Warszawa: Wyd. SGH, 11-23.
Buchner–Jeziorska, A., (2011). Studia wyższe – bez szans na sukces?! Acta Universitatis. Folia Sociologica, 39, 17-31.
CBOS. (2009). Aspiracje i motywacje edukacyjne Polaków w latach 1993–2009. Warszawa: CBOS. Pozyskano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2009/ K_070_09.PDF.
Czerepaniak-Walczak, M. (2010). Uniwersytet – instytucja naukowo-edukacyjna czy przedsiębiorstwo? Szkoła wyższa w procesie zmiany. W: J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając (red.), Innowacje w edukacji akademickiej. Szkolnictwo wyższe w procesie zmiany, Łódź: Wyd. UŁ, 53-64.
Domański, H. (2004). Między komunizmem a rynkiem. Wpływ wykształcenia na zarobki w 27 krajach. W: H. Domański, A. Ostrowska, A. Rychter (red.), Niepokoje polskie, Warszawa: Wyd. IFiS PAN.
Dworak, J. (2011). Wizerunek szkoły wyższej. Zarządzanie szkołą wyższą. Dylematy i wyzwania, Gdańsk: Zeszyty Naukowe WSB, 14, 107-119.
Ernst & Young Business Advisory, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową. (2009). Diagnoza stanu szkolnictwa wyższego w Polsce, Pozyskano z http://ptbk.mol.uj.edu.pl/download/aktualnosci/akt.diagnoza.pdf.
Gębski, M. (2009). Wybrane teorie rynku pracy. Miscellanea Oeconomicae, 13 (2), 11.
Giermanowska, E., Racław-Markowska, M. (2003). Społeczności lokalne wobec problemu bezrobocia młodzieży. Warszawa: ISP.
GUS. (1990–2010). Roczniki Statystyczne Rzeczpospolitej Polskiej 1990–2010. Warszawa.
GUS. (2000–2011). Bezrobocie rejestrowane w Polsce z lat 1999–2010, Warszawa.
GUS. (2003-2011). Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności 2003–2012, Warszawa.
GUS. (2004–2010). Szkoły wyższe i ich finanse 2004–2010, Warszawa.
GUS. (2012). Bezrobocie rejestrowane I kwartał 2012 rok, Warszawa.
Absolwenci szkół wyższych na rynku pracy w warunkach kryzysu 315 Hennemann, S., Liefner I. (2010). German university education in geography and development: the mismatch between knowledge and competencies required. Journal of Geography in Higher Education, 34 (2), 215-230.
Jakubowska, A., Rosa, A. (2011). Problemy dopasowania oferty kształcenia szkół wyższych do potrzeb rynku pracy w Polsce. Zarządzanie szkołą wyższą. Dylematy i wyzwania, Gdańsk: Zeszyty Naukowe WSB, 14, 29 -43 Jeruszka, U. (2011). Efektywność kształcenia w szkołach wyższych. Polityka Społeczna, 1, 1-7.
Kabaj, M., Jeruszka, U. (2009). Lepsze przygotowanie absolwentów szkół wyższych do potrzeb gospodarki i funkcjonowania na rynku pracy. Warszawa: IPiSS,.
Kiersztyn, A. (2011). Racjonalne inwestycje czy złudne nadzieje: nadwyżka wykształcenia na polskim rynku pracy. Polityka Społeczna, 1, 7-14.
Knapińska, M. (2008). Transformacja zasobów pracy w Polsce w latach 1990-2006, Polityka Społeczna, 2, 6-10.
Knapińska, M. (2009). Sytuacja na rynku pracy w Polsce w latach 2000-2007. W: J. Sokołowski (red.), Problemy ekonomii, polityki ekonomicznej i finansów publicznych, Prace Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego, 143-155.
Kobylarek, A. (2004). Sytuacja społeczno-zawodowa absolwentów uniwersytetu na przykładzie Uniwersytetu Wrocławskiego. Toruń: Wyd. A. Marszałek.
Korpysa, J. (2003). Bezrobocie wśród absolwentów szkół wyższych. W: D. Kopycińska (red.), Kapitał ludzki w gospodarce, Szczecin: PTE, 123-133.
Kowalska, I. (2011). Doświadczenie praktyczne nauczycieli akademickich – wyznacznik wizerunku szkoły wyższej. Zarządzanie szkołą wyższą. Dylematy i wyzwania, Gdańsk: Zeszyty Naukowe WSB, 14, 121-138.
Kryńska, E. (2002). Studia i co potem? Bezrobocie wśród absolwentów szkół wyższych, Polityka Społeczna, 5-6, 6-10.
Kryńska, E. (2008). Młodzi ludzie a rynek pracy i edukacja. W: E. Sulima (red.), Rynek pracy a edukacja, Białystok: Wyd. Uniwersytetu Białostockiego.
Kryńska, E. (2011). Absolwenci szkół wyższych na rynku pracy. Oczekiwania i rzeczywistość. W: K. Jędralska, J. Bernais (red.), Kompetencje absolwentów studiów ekonomicznych. Perspektywa biznesu i nauki, Katowice: Prace Naukowe UE, 87-101.
Kukliński, A. (2003). O nowym modelu polityki regionalnej. Studia regionalne i lokalne, 4, 5-14.
Kurek, S., Rachwał, T. (2011). Development of entrepreneurship in ageing populations of The European Union. Procedia. Social and Behavioral Sciences, 19, 397-405.
Leja, K. (2008). Uniwersytet organizacją służącą otoczeniu. W: K. Leja (red.), Społeczna odpowiedzialność uczelni, Gdańsk: Wyd. Politechnika Gdańska, 53-72.
Mikuła-Bączek, E. (2009). Przeobrażenia instytucjonalne a jakość edukacji szczebla wyższego w Polsce w latach 1990-2006. Nierówności Społeczne a Rozwój Gospodarczy, 4, 461-472.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. (2012, 10 października). Zawody deficytowe i nadwyżkowe w I półroczu 2011 roku. Pozyskane z: http://www.mpips.gov.pl /analizy-i-raporty/raporty-sprawozdania/ rynek-pracy/zawody-deficytowe-i-nadwyzkowe/rok-2011/ .
Orczykowska, A. (2006). Szkolnictwo wyższe a wymagania rynku pracy. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2/28, 49-64.
Osuch, W. (2012). Podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów krakowskich liceów – szanse i oczekiwania. Przedsiębiorczość – Edukacja, 8, 37-47.
Pawson, E., Fournier, E., Haigh, M., Muniz, O., Trafford, J., Vajoczki, S. (2006). Problem-based Learning in Geography: towards critical assessment of its purposes, benefits and risks. Journal of Geography in Higher Education, 30 (1), 103-116.
Piróg, D. (2011a). Graduates of geographical studies on the labour market in the process of transformation in higher education. Prace i Studia Geograficzne, 48, Prace Instytutu Geografii UJK, 18, 161-172.
Piróg, D. (2011b). Usługi edukacyjne na poziomie akademickim w kontekście wymagań rynku pracy. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 18, 23-36.
Piróg, D. (2012a). Aspiracje i plany zawodowe młodzieży akademickiej w Polsce na przykładzie studentów geografii. W: A. Dudak, K. Klimkowska, A. Różański (red.), Przygotowanie zawodowe młodych pedagogów, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 125-144.
Piróg, D. (2012b). Changes to the conception of geography curricula within university education in Poland in the 21st century in the face of labour market challenges, European Journal of Geography, 3 (2), 24-41.
Piróg, D. (2012c). Methods for efficiency improvement of geographical studies within the scope of procurement of work by graduates exemplified by solutions applied in Great Britain and in Germany. W: B. Wójtowicz (red.), Natural sciences in educational systems of European countries in the 21st century, Kraków: Wyd. DEHON, 129-141.
Rachwał, T. (2006). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych w edukacji szkolnej. W: B. Muchacka (red.), Szkoła w nauce i praktyce edukacyjnej, t. II, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Akademii Pedagogicznej w Krakowie, 427-434.
Skórska, A. (2004). Młodzież na rynku pracy w Polsce i w Unii Europejskiej. Poznań: Wyd. WSB.
Sztanderska, U., (red.). (2007). Edukacja dla pracy. Raport o rozwoju społecznym. Polska, Warszawa: UNDP.
Sztanderska, U., Minkiewicz, B., Bąba, M. (2005a). Absolwent na rynku pracy, Forum Akademickie, 6.
Sztanderska, U., Minkiewicz, B., Bąba, M. (2005b). Absolwent na rynku pracy.cz II, Forum Akademickie, 7-8.
Teichler, U. (2011). Bologna – Motor or Stumbling Block for the Mobility and Employability of Graduates? Employability and mobility of Bachelor Graduates in Europe. Key results of the Bologna process, Rotterdam/Boston/Taipei: Sense Publishers, 1-2, 3-41.
Tracz, M. (2006). Rola i znaczenie podstaw przedsiębiorczości w kształceniu ogólnym. Przedsiębiorczość – Edukacja, 2, 222-225.
Zarycki, T. (2009). Kapitał kulturowy – założenia i perspektywy zastosowań teorii Pierre’a Bourdieu. Psychologia Społeczna, 4, (1-2), 12-25.
Zioło, Z. (2008). Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Przedsiębiorczość – Edukacja, 4, 12-23.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
