Skala i przyczyny zadłużania się gospodarstw domowych w Polsce w latach 2019–2024
DOI:
https://doi.org/10.24917/20833296.202.1Słowa kluczowe:
czynniki (determinanty) zadłużenia gospodarstw domowych, gospodarstwo domowe, zadłużenie gospodarstw domowych w PolsceAbstrakt
Celem artykułu jest analiza zadłużenia gospodarstw domowych w Polsce w latach 2019‒2024, jego przyczyn oraz okoliczności mu towarzyszących na podstawie analizy danych z Raportu InfoDług przygotowanego na podstawie danych Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i bazy informacji kredytowej BIK, a także danych KRUK S.A. we współpracy z Ogólnopolskim Panelem Badawczym Ariadna i Krajowego Rejestru Długów dotyczących zadłużenia gospodarstw domowych. Zjawisko zadłużenia jest uznawane powszechnie za naturalny czynnik towarzyszący wzrostowi gospodarczemu w krajach rozwiniętych. W artykule przyjęto hipotezę, iż analiza przyczyn i charakterystyki oraz wysokości zadłużenia pod kątem demograficznym, zmian w horyzoncie czasowym i w odniesieniu do najczęstszych źródeł zobowiązań pozwala na lepsze zrozumienie skali problemu. Skłonność gospodarstw domowych do za- ciągania zobowiązań jest ściśle związana z poziomem rozwoju gospodarczego, stąd najwyższe zadłużenie gospodarstw domowych odnotowuje się w krajach rozwiniętych.
Bibliografia
Bolibok, P. (2017). Zadłużenie gospodarstw domowych a dynamika wydatków konsumpcyjnych w krajach OECD po wybuchu kryzysu finansowego. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace. Pozyskano z: https://econjournals.sgh.waw.pl/kwes/article/view/14/9
Dąbrowska, K., Warcholak, K. (2018). Znaczenie wiedzy finansowej gospodarstw domowych we współczesnej gospodarce. Europa Regionum, 1.
Duczkowski, N., Słowik L. (2022). Wpływ subiektywnej oceny sytuacji materialnej na zadłużenie gospodarstw domowych. Wiadomości Statystyczne, 67.
Gadomski, W. (2024), Globalny dług publiczny w 2024 roku będzie o ponad 50% wyższy niż przed pandemią. Gazeta Wyborcza, 2024.03.01.
Grzega, U. (2022). Bankructwo i zadłużenie gospodarstw domowych jako źródło i wymiar wykluczenia konsumentów. W: S. Smyczek, Wykluczenie konsumenckie. Przyczyny, obszary i formy współczesnego wykluczenia rynkowego. Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny, 85‒106.
Hrycaj, A., Kosmal A. (2021). Ewolucja zmian w zakresie umorzenia zobowiązań osób fizycznych w ramach postępowania upadłościowego (art. 369 ust 1a Prawa upadłościowego). Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.
Indeks oceny edukacji finansowej Polaków. (2022). Wrocław: Kruk S.A.
Indeks kondycji finansowej Polaków. (2023; 2024, 5 maja). Pozyskano z: https://pl.kruk.eu/dla-prasy/ kondycja-finansowa
Info Dług. (2021). Ogólnopolski raport o zaległym zadłużeniu i niesolidnych dłużnikach ‒ marzec 2021.
edycja. Warszawa: BIG.
Kalczyńska, S. (2008). Ocena stanu sytuacji zadłużeniowej gospodarstw domowych – na tle badań (pierwotnych i wtórnych). W: B. Świecka, Bankructwa gospodarstw domowych. Perspektywa ekonomiczna i społeczna. Warszawa: Difin.
Kuchciak, I. (2013). Nadmierne zadłużanie się gospodarstw domowych – przyczyna i skutek wykluczenia finansowego. Bezpieczny Bank, 2‒3.
Lea, S., Webley, P., Walker, C.M. (1995). Psychological factors in consumer debt: Money management, time horizons and consumer behavior. Journal o f Economic Psychology, 16, 687‒701. DOI: https:// doi.org/10.1016/0167–4870(95)00013–4.
Mazurek-Krasodomska, E. (2011). Sytuacja finansowa gospodarstw domowych i jej determinanty. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 174.
Mączyńska, E. (2018) Chwilówkowe pożyczki pieniężnie w kontekście ekonomii behawioralnej i regulacyjnych funkcji państwa. E.I. Jakubowska-Branicka, Rynek firm pożyczkowych w Polsce. Teoria i praktyka. Warszawa: PTE, 241‒267.
Misztal, J. (2023, 13 lipca). Globalny dług publiczny na rekordowym poziomie. Płacą za niego obywatele. Pozyskano z: https://www.bankier.pl/wiadomosc/Globalny-dlug-publiczny-na-rekordowym- poziomie-Placa-za-niego-obywatele-8578100.html
Morawski, I. Wieczorek S. (2018). Zadłużenie i bezpieczeństwo finansowe Polaków. Warszawa: Spotdata. Nowak, P. (2017). Perspektywy upadłości konsumenckiej w Polsce w kontekście zmian ekonomiczno-prawnych. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 31(3), 153–166.
Przybylska-Kapuścińska, W. (2012). Gospodarstwa domowe na rynku finansowym w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Raport InfoDług: W roku drożyzny Polacy zwiększyli zaległości o 6,4 mld zł do 79 mld zł. (2023; 2024, 20 września). Pozyskano z: https://goodonepr.prowly.com/234939-raport-infodlug-w-roku-drozyzny-polacy-zwiekszyli-zaleglosci-o-64-mld-zl-do-79-mld-zl
Rogowski, W. (2021). Sytuacja na rynku kredytów dla gospodarstw domowych w drugim roku pandemii. Gazeta SGH Insight, 364.
Świecka, B. (2009). Niewypłacalność gospodarstw domowych. Warszawa: Difin.
Świecka, B., Koziński, M. (2014). Rola perspektywy czasowej w zadłużeniu gospodarstw domowych.
Ujęcie behawioralne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 834.
Tereszkiewicz, P. (2012). Prawo upadłości konsumenckiej i jego funkcjonowanie w Austrii, Francji, Niemczech i Anglii. W: Upadłość konsumencka – funkcjonowanie w Polsce oraz rozwiązania prawne w wybranych krajach. Warszawa: Kancelaria Senatu.
Tokarski, A., Tokarski, M. (2023). Bankructwa, t. III. Warszawa: Difin.
Wałęga, A., Wałęga G. (2018). O badaniach zadłużenia gospodarstw domowych w Polsce. Wiadomości Statystyczne, 3.
Wałęga, G., (2010). Determinanty zadłużenia gospodarstw domowych w Polsce w świetle wybranych teorii konsumpcji. W: Z. Dach (red.), Otoczenie ekonomiczne a zachowania podmiotów rynkowych. Kraków: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
Wałęga, A., Wałęga G., Kowalski R. (2021). Warunki życia nadmiernie zadłużonych gospodarstw domowych w Polsce. Warszawa: PWE.
Więch, C. (2024, 10 września). Nowe dane ERIF BIG ujawniają: Zadłużenie Polaków wzrosło. Co to zmienia. Pozyskano z: https://pwrestrukturyzacja.pl/blog/nowe-dane-erif-big-ujawniaja-zadluzenie-polakow-wzroslo-co-to-zmienia
Wiśniewska, A. (2016). Determinanty nadmiernego zadłużania się polskich gospodarstw domowych. Współczesne Finanse. Teoria i Praktyka, 1.
Zaległości Polaków to już 76,65 mld zł. Rosną, bo wielu uważa, że dla lepszego poziomu życia rodziny, można przestać płacić rachunki. (2019; 2024, 4 lipca). Pozyskano z: https://media.bik.pl/ informacje-prasowe/459878/zaleglosci-polakow-to-juz-76-65-mld-zl-rosna-bo-wielu-uwaza-ze-dla-leppszego poziomu życia rodziny, można przestać płacić rachunki
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Przedsiębiorczość - Edukacja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
