Rola Rzecznika Praw Obywatelskich w zakresie ochrony praw przedsiębiorców

Autor

DOI:

https://doi.org/10.24917/20833296.211.1

Abstrakt

Artykuł analizuje rolę Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) w zakresie ochrony wolności i praw przedsiębiorców w Polsce. Autor wskazuje, że działalność Rzecznika nie ogranicza się do ochrony praw człowieka i obywatela, lecz obejmuje również wsparcie przedsiębiorców w sytuacjach naruszenia ich praw przez organy władzy publicznej. Porównano kompetencje RPO z kompetencjami Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, zwracając uwagę na ich różnorodny zakres zadań. W szczególności omówiono działania RPO w kontekście dynamicznych zmian legislacyjnych, rozwoju technologiczne- go oraz sytuacji kryzysowych, takich jak pandemia COVID-19 czy klęski żywiołowe. Autor wskazuje na konieczność prowadzenia dialogu między administracją publiczną a sektorem przedsiębiorców oraz postuluje zwiększenie roli RPO w ochronie przedsiębiorczości. Wnioski płynące z analizy działalności Rzecznika wskazują na konieczność dalszego wsparcia i upowszechniania informacji dotyczących praw przedsiębiorców oraz potrzebę zacieśnienia jego współpracy z innymi instytucjami, aby efektywnie chronić interesy środowiska przedsiębiorców.

Biogram autora

Grzegorz Krawiec

Grzegorz Krawiec, dr hab., profesor UKEN w Krakowie, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej, Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji, Katedra Prawa Administracyjnego i Społeczeństwa Obywatelskiego. Prawnik, dr hab. nauk prawnych, profesor Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej, ponadto główny specjalista w Biurze Pełnomocnika Terenowego Rzecznika Praw Obywatelskich w Katowicach. Specjalista z zakresu prawa administracyjnego i postępowania administracyjnego. Autor i współautor wielu publikacji dotyczących europejskiego prawa administracyjnego, wznowienia postępowania administracyjnego i innych. Prowadził wykłady z zakresu prawa administracyjnego na uniwersytetach zagranicznych (Czechy, Słowacja, Litwa).

Bibliografia

Banaszak, N. (2007). Antecedencje instytucji ombudsmana. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, 303, 329–365.

Banaszak, N. (2013). Rzecznik Praw Obywatelskich wobec administracji samorządu terytorialnego, Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa.

Bielecki, L. (2022). Podstawowe wartości (zasady) prawa finansowego w świetle Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej na tle konstytucji wybranych państw europejskich. Dyskurs Prawniczy i Administracyjny, 3, 95–108.

Czarnecki, Ł., Krawiec, G. (2023). Uwagi o kształtowaniu się instytucji ombudsmana w Polsce i Meksyku, 1990–2022. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2, 181–191.

Deryng, A. (2007). Pozycja prawna Rzecznika Praw Obywatelskich wobec administracji publicznej.

Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Domańska, A. (2012). Pozycja ustrojowo‑prawna Rzecznika Praw Obywatelskich, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Gajda, A. (2013). Kierunki rozwoju instytucji Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Gajda, A. (2014). Projekty i zmiany zakresu działania instytucji ombudsmana w Polsce, Gdańskie Studia Prawnicze, 31, 787–809.

Krawiec, G. (2018). Postępowanie kontrolne prowadzone przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Malinowska, I. (2007). Rzecznik Praw Obywatelskich w systemie ochrony praw i wolności w Polsce.

Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Mierzejewski, P. (red.) (2021). Raport RPO na temat pandemii. Doświadczenia i wnioski, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Patyra, S. (2008). Rzecznik Praw Obywatelskich I kadencji (1987–1991). Doświadczenia przełomu ustro- jów. Studia Iuridica Lublinensia, 11, 81–94.

Pismo Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych Ministerstwa Finansów z dnia 23 paździer- nika 2024 r., DD2.055.5.2024. Pozyskano z: https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/2024–10/ Odpowiedz_MF_powodz_przedsiebiorcy_odszkodowania_opodatkowanie_24_10_2024.pdf

Pismo RPO do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, VII.520.19.2023 z 13 maja 2024 r. – w sprawie projektowania centralnego systemu informatycznego. W: Informacja o pracy Rzecznika Praw Obywatelskich, kwiecień–czerwiec 2024 r., 62–63. Pozyskano z: https://bip.brpo.gov.pl/sites/de- fault/files/2024–09/Informacja_kwartalna_kwiecien_czerwiec_2024.pdf.

Podsumowanie audytu KSeF (2024, 12 maja 2025). Pozyskano z: https://www.gov.pl/web/finanse/ podsumowanie-audytu-ksef.

Przedsiębiorstwa niefinansowe powstałe w latach 2019–2023 (2025, 3 kwietnia 2025). Pozyskano z: https:// stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwa-

-niefinansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe-powstale-w-latach-2019-2023,24,10.html.

Świątkiewicz, J. (2001). Rzecznik Praw Obywatelskich w Polskim systemie prawnym. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Trociuk, S. (2014). Komentarz do Ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców, druk sejmowy nr 2052, VIII kadencja Sejmu.

Wątpliwości przedsiębiorców wobec Krajowego Systemu e‑Faktur. Odpowiedź Szefa KAS z dnia 6 grudnia 2024 (2024, 12 maja 2025). Pozyskano z: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo--przedsiebiorcy-

-krajowy-system-e-faktur-kas-odpowiedz.

Wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych Ministerstwa Finansów z dnia 27 września 2024 r., V.511.569.2024 (2024, 12 maja 2025). Pozyskano z: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-powodz-przedsiebiorcy-odszkodowania-

-opodatkowanie-mf-odpowiedz.

Zoll, A. (2005). Rzecznik Praw Obywatelskich z perspektywy de lege ferenda. W: R. Hauser, L. Nawacki (red.), Państwo w służbie obywateli. Księga jubileuszowa Jerzego Świątkiewicza. Łódź: Agencja Master, 89–100.

Zubik, M. (2008). Rzecznik Praw Obywatelskich (po 20 latach istnienia urzędu). Państwo i Prawo, 63(11), 3–19.

Pobrania

Opublikowane

2025-06-29

Jak cytować

Krawiec, G. (2025). Rola Rzecznika Praw Obywatelskich w zakresie ochrony praw przedsiębiorców. Przedsiębiorczość - Edukacja, 21(1), 13–22. https://doi.org/10.24917/20833296.211.1