Przedsiębiorczość kobiet w firmach rodzinnych – znaczenie płci w kształtowaniu przebiegu procesu sukcesji w polskich firmach rodzinnych
DOI:
https://doi.org/10.24917/20833296.201.9Słowa kluczowe:
firma rodzinna, płeć a sukcesja, przedsiębiorczość kobiet, sukcesjaAbstrakt
Celem badawczym niniejszego artykułu jest analiza wpływu płci sukcesora przedsiębiorstwa i jego potomstwa na strategię sukcesji i rozwój firmy rodzinnej. Autorka przedstawia w artykule następującą hipotezę badawczą: Istnieje związek pomiędzy płcią potomstwa właściciela firmy rodzinnej a strategią sukcesji i przekazywania firmy kolejnemu pokoleniu. Niniejszy artykuł jest częściową analizą badania pt. „Realizacja wybranych celów Agendy ONZ 2030 przez przedsiębiorstwa rodzinne w Polsce”. Badanie obejmowało 200 firm rodzinnych w Polsce. Z uzyskanych wyników jednoznacznie wynika, że płeć potomstwa nie ma żadnego znaczenia w planowaniu sukcesji firmy. Ewentualne różnice w odpowiedziach przedsiębiorców były na tyle niewielkie, że nie mają one statystycznie żadnego znaczenia. Płeć potomstwa, czyli teoretycznie sukcesora, w przedsiębiorstwie rodzinnym nie ma żadnego wpływu na rozwój firmy, kontynuację jej działalności, czy też przekazanie kolejnemu pokoleniu. W związku z powyższym hipoteza badawcza nie została potwierdzona. Badanie pokazuje również, że decyzje o sprzedaży, zamknięciu czy kontynuacji działalności firmy były zupełnie niepowiązane z tym, jakiej płci są potencjalni przyszli sukcesorzy. Wyniki badania uzupełniają więc lukę badawczą w omawianym temacie i dają empiryczne dowody do debaty na temat sukcesji kobiet w przedsiębiorstwach rodzinnych. Zajmując się tym zagadnieniem, autorka przyczynia się do wzbogacenia literatury naukowej dotyczącej sukcesji w firmach rodzinnych.
Bibliografia
Facts and Figures: Economic Empowerment. (2018; 2023, 12 stycznia). Pozyskano z: https://www.unwomen.org/en/what -we -do/economic -empowerment/facts -and -figures
Firma rodzinna – czy może być efektywna?. (2019; 2021, 13 października). Pozyskano z: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-firma -rodzinna -czy -moze -byc -efektywna,
Firmy prowadzone przez kobiety w Polsce – Pakiet informacji. (2022; 2023, 12 stycznia). Pozyskano z:
https://hurtidetal.pl/article/art_id,37603–131/firmy -prowadzone -przez -kobiety -w -polsce -pakiet-informacji/
Firmy rodzinne – nadchodzi poważny kryzys polskich firm rodzinnych. (2021; 2023, 4 stycznia). Pozyskano z: https://firma.rp.pl/kadry -place/art19004671-firmy -rodzinne -nadchodzi -powazny -kryzys -pol- skich -firm -rodzinnych
Firmy rodzinne generują 18 proc. PKB. Nowe przepisy mają ułatwić ich sukcesję. (2021; 2023, 4 stycznia). Pozyskano z: https://www.bankier.pl/wiadomosc/Firmy -rodzinne -generuja-18-proc -PKB -Nowe-przepisy -maja -ulatwic -ich -sukcesje-8089749.html,
Kobiety i biznes w Polsce. Dane i wykresy 2020. (2020; 2023, 10 stycznia). Pozyskano z: https://medium.
com/blog -transparent -data/kobiety -i -biznes -w -polsce -dane -i -wykresy-2020-8b6c2c92c826
Przedsiębiorstwa rodzinne w liczbach. (2021; 13 października). Family Business. Pozyskano z: https:// familybusiness.ibrpolska.pl/przedsiebiorstwa -rodzinne -liczbach
Alsos, G.A., Isaksen, E.J., Ljunggren, E. (2006). New venture financing and subsequent business growth in men and women -led businesses. Entrepreneurship: Theory and Practice, 30(5), 667‒686.
Badanie firm rodzinnych 2021. Polska edycja globalnego badania Family Business Survey 2021. (2021; 2023, 4 stycznia). Pozyskano z: https://www.pwc.pl/pl/pdf -nf/2021/Badanie -Firm -Rodzinnych-2021.pdf
Bağış, M., Kryeziu, L., Kurutkan, M.N., Ramadani, V. (2022). Women entrepreneurship in family business: dominant topics and future research trends. Journal of Family Business Management. DOI: https://doi.org/10.1108/JFBM-03-2022-0040
Barometr Firm Rodzinnych. W stronę wielopokoleniowości. (2020; 2021, 11 lipca). Pozyskano z: https:// assets.kpmg/content/dam/kpmg/pl/pdf/2020/02/pl -raport -kpmg -barometr -firm -rodzinnych-edycja -osma.pdf
Pracujący, bezrobotni i bierni zawodowo 27.05.2024 r.(wyniki wstępne Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności). (2024, 28 maja). Pozyskano z: https://stat.gov.pl/obszary -tematyczne/rynek -pracy/ pracujacy -bezrobotni -bierni -zawodowo- wg- bael/pracujacy -bezrobotni -i -bierni- zawodowo-wyniki -wstepne -bael-1-kwartal-2024-roku,12,60.html
Cole, P.M. (1997). Women in Family Business. Family Business Review. X(4), 353‒371. DOI: https://doi. org/10.1111/j.1741–6248.1997.00353.x.
Coleman, S. (2007). The role of human and financial capital in the profitability and growth of women owned small firms. Journal of Small Business Management, 45(3), 303‒319. DOI: https://doi. org/10.1111/j.1540-627X.2007.00214.x.
D’amato, A. (2017). Do women perform better in family firms?. International Journal of Wine Business Research, 29(3), 299‒315. DOI: https://doi.org/10.1108/ijwbr-12-2016-0039.
Dewitt, S., Jafari -Sadeghi, V., Sukumar, A., Aruvanahalli Nagaraju, R., Sadraei R., Li F., (2022). Family dynamics and relationships in female entrepreneurship: an exploratory study. Journal of Family Business Management, Emerald Publishing Limited, vol. ahead -of -print, no. ahead -of -print. DOI: https://doi.org/10.1108/JFBM-01-2022-0013.
Drygas, P., Kowalczyk, J. (2018; 2023, 10 stycznia). Polskie firmy silne kobietami. Pozyskano z: https://ffr.pl/pl/polskie -firmy -silne -kobietami/
Du Rietz, A., Henrekson, M. (2000). Testing the female underperformance hypothesis stable URL. Small Business Economics, 14(1), 1‒10.
Dźwigoł -Barosz, M. (2017). Kształtowanie kompetencji z obszaru inteligencji emocjonalnej w procesie sukcesji przedsiębiorstw rodzinnych. Warszawa: PWN.
Eagly, A.H., Johannesen -Schmidt, M.C., Van Engen, M.L. (2003). Transformational, transactional, and laissez- faire leadership styles: a meta -analysis comparing women and men. Psychological Bulletin, 129(4), 569‒591. DOI: https://doi.org/10.1037/0033–2909.129.4.569.
Fitzgerald, M.A., Muske, G. (2002). Copreneurs: an exploration and comparison to other family businesses. Family Business Review, 15(1), 1‒16. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1741–6248.2002.00001.x.
Flamholtz, E.G., Randle, Y. (2021). Czempiony Biznesu. Strategie trwałego sukcesu firm rodzinnych, Inventity Foundation, Gdańsk, p. 6.
Fleming, Q. (2000). Tajniki przetrwania firmy rodzinnej. Gliwice: One Press Small Business. Za: Kałuża, H. (2009; 2023, 4 stycznia). Firmy rodzinne w XXI wieku – specyfika i sukcesja. Zeszyty Naukowe SGGW – Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 75. Pozyskano z: https://sj.wne.sggw. pl/pdf/EIOGZ_2009_n75_s49.pdf.
Glapiak, E. (2021; 2023, 4 stycznia). Firmy rodzinne gwarantują stabilne zatrudnienie i pewne zyski dla inwestorów. Pozyskano z: https://www.forbes.pl/forum -firm -rodzinnych/2021/firmy -rodzinne-wytwarzaja -jedna -piata -naszego -pkb/ryrfrnl.
Hadryś, A. (2022; 2023, 10 stycznia). Siła kobiet w przedsiębiorstwach rodzinnych, Relacje, marzec. Pozyskano z: https://firmyrodzinne.pl/wp -content/uploads/2022/03/47 _relacje_marzec2022_web. pdf.
Hadryś -Nowak, A. (2015). Kobieca sukcesja – analiza porównawcza sytuacji kobiet w sukcesji w wybranych krajach świata. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XVI, 7(I), 95‒104.
Hadryś -Nowak, A. (2016; 2020, 6 lipca). Kobiety dla firm rodzinnych, czy firmy rodzinne dla kobiet?. Pozyskano z: https://innpoland.pl/blogi/instytutbiznesurodzinnego/125693,kobiety -dla -firm -ro- dzinnych -czy -firmy -rodzinne -dla -kobiet.
Halter, F., Schrettle, T., Baldegger, R. (2009). Effective Succession Management: A study of emotional and financial aspects in SMEs. Pozyskano z: https://www.alexandria.unisg.ch/52737/1/e_ Unternehmensnachfolge.pdf
Hamilton, E. (2006). Whose story is it anyway? Narrative accounts of the role of women in founding and establishing family businesses. International Small Business Journal, 24(3), 253‒271. DOI: https:// doi.org/10.1177/0266242606063432.
Idígoras Gamboa, I., Vicente Molina, A., Aldamiz -Echevarría González de Durana, C. (2009). El proceso de sucesión en las pymes familiares: algunas claves de su éxito. W: S. Cossío, J. Francisco (red.), Administrando en entornos inciertos, XXIII Congreso Anual AEDEM (1‒20), Sewilla: ESIC.
Jeżak, J., Popczyk, W., Winnicka- Popczyk, A. (2004). Przedsiębiorstwo rodzinne. Funkcjonowanie i rozwój. Warszawa: Difin.
Kałuża, H. (2009; 2023, 4 styczeń). Firmy rodzinne w XXI wieku – specyfika i sukcesja. Zeszyty Naukowe SGGW – Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 75. Pozyskano z: https://sj.wne.sggw.pl/pdf/EIOGZ_2009_n75_s49.pdf.
Klimek, S. (2020). Przedsiębiorczość kobiet w Polsce i jej wpływ na rozwój gospodarczy kraju. Warszawa: Difin.
Kosmaczewska, J., Malinowski, M., Poczta, W., Anyebe, D. (2021; 2023, 23 stycznia). GUESSS Poland – Final Report. Poznań: Poznan University of Life Sciences. Pozyskano z: https://www.guesssurvey. org/resources/nat_2021/GUESSS_Report_2021_Poland.pdf.
Lewandowska, A. (red.). (2013; 2023, 20 stycznia). Diagnoza sytuacji sukcesyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych w Polsce. Pozyskano z: https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/2970/Kody_Wartosci_diagnoza_sytuacji_sukcesyjnej_w_przedsiebiorstwach_rodzinnych_w_polsce.pdf
Lewandowska, A., Tylczyński, Ł. (2014; 2023, 23 stycznia). Barometr sukcesyjny i prognozowane ścieżki kariery dzieci z firm rodzinnych, Instytut Biznesu Rodzinnego. Pozyskano z: https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/4903/Baromet%20 Sukcesyjny.pdf?sequence=1
Lewandowska, M. (2021; 2023, 12 stycznia). Kobiety w firmach rodzinnych – co się zmieniło na przestrzeni lat. Family Business. Pozyskano z: http://familybusiness.ibrpolska.pl/kobiety -firmach-rodzinnych.
Licznerska, M., Rembiasz, M. (2018). Znaczenie kobiet w firmach rodzinnych: wczoraj, dziś, jutro. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XIX, 7(I), 459‒474.
Lipiec, J. (2017a). Ład przedsiębiorstwa rodzinnego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Lipiec, J. (2017b). Kształcenie w zakresie przedsiębiorczości rodzinnej. Organizacja i kierowanie, 1(175).
Minniti, M., Arenius, P., Langowitz, N.S. (2005; 2023, 12 stycznia). Global Entrepreneurship Monitor: 2004 Report on Women and Entrepreneurship. Pozyskano z: https://www.findevgateway. org/sites/default/files/publications/files/mfg -en -paper -gem-2004-report -on -women -and-entrepreneurship-2005_0.pdf.
Nguyen, M.H., Nguyen, H.T.T, Le, T.T., Luong, A.P., Vuong Q.H. (2022). Gender issues in family business research: A bibliometric scoping review. Journal of Asian Business and Economic Studies, 29(3), 166‒188. DOI: https://doi.org/10.1108/JABES-01-2021-0014.
Nielsen, S., Huse, M. (2010). The contribution of women on boards of directors: going beyond the surface. Corporate Governance: An International Review, 18(2), 136‒148. DOI: https://doi.org/10.111 1/j.1467–8683.2010.00784.
Przedsiębiorczość kobiet w Polsce. (2011; 2023, 10 stycznia). Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Pozyskano z: https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/12839kobiety.pdf.
Ramadani, V., Hisrih, R.D., Anggadwita, G., Alamanda, D.T. (2017). Gender and succession planning:
opportunities for females to lead Indonesian family businesses. International Journal of Gender and Entrepreneurship, 9(3), 229‒251. DOI: https://doi.org/10.1108/IJGE-02-2017-0012.
Raport EY: Najpierw doświadczenie u innych, potem własna firma. (2023, 20 stycznia). Pozyskano z: https://przedsiebiorcaroku.pl/news/raport -ey -najpierw -doswiadczenie -u -innych -potem -wlasna-firma/
Tarnawa, A. (ed.). (2022; 2023, 10 stycznia). Raport z badania przedsiębiorczości: Global Entrepreneurship Monitor. Polska 2022. Pozyskano z: https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Raport-GEM -Polska-2022.pdf
Tharenou, P., Latimer, S., Conroy, D. (1994). How do you make it to the top? An examination of influences on women’s and men’s managerial advancement. Academy of Management Journal, 37, 4, 899‒932.
Tytanki pracy. Kobiety na rynku pracy w dobie cyfrowej transformacji. (2021; 2023, 10 stycznia). Pozyskano z: https://www.delab.uw.edu.pl/wp -content/uploads/2021/09/WomanUpdate_Raport_2021.pdf
Umans, I., Lybaert, N., Steijvers, T., Voordeckers,W. (2021). The family CEO’s effect on succession planning: founder status, difficulties with letting go and gender differences. Gender in Management: An International Journal, 36(5), 659‒673. DOI: https://doi.org/10.1108/GM-01-2020-0007.
Weiss, P. (2022; 2023, 12 stycznia). Sprawozdanie w sprawie osiągnięcia przez kobiety niezależności ekonomicznej dzięki przedsiębiorczości i samozatrudnieniu. Pozyskano z: https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-9-2022-0096_PL.html.
Więcek -Janka, E. (2014). Model sukcesji jako przykład zarządzania zmianą w przedsiębiorstwach rodzinnych. Marketing i Rynek, 5, 1249‒1258.
Women, Business and the Law 2022. (2022; 2023, 11 stycznia). Pozyskano z: https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/36945/9781464818172.pdf
Women’s Economic Opportunity 2012. (2012; 2023, 12 stycznia). Economist Intelligence Unit Limited. Pozyskano z: https://www.juntadeandalucia.es/haciendayadministracionpublica/planif_presup/ genero/documentacion/Women_Economic_index2012.pdf
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Przedsiębiorczość - Edukacja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
