Człowiek jako podmiot decydujący o kierunku rozwoju społeczności na przykładzie Detroit, Fordlandii i Empire
DOI:
https://doi.org/10.24917/20833296.192.1Słowa kluczowe:
działalność, działalność gospodarcza, rozwój społeczno-gospodarczy, kryzys społeczno-gospodarczy, Detroit, Arystoteles, władze intelektualno-wolitywne, realizmAbstrakt
W niniejszym artykule podjęto się wyjaśnienia znaczenia człowieka jako podmiotu w dzia[1]łalności społeczno -gospodarczej, mającego realny wpływ na kierunek rozwoju społeczności. W szcze[1]gólności przedstawiono model człowieka rozpowszechniony w literaturze tematu, a oparty na koncepcji dwóch filozofów nowożytnych – Adama Smitha i Fredericka W. Taylora. Dla zilustrowania wyjaśnienia teoretycznego posłużono się przykładami trzech społeczności (Detroit, Fordlandii i Empire) zbudo[1]wanymi według koncepcji wspomnianych teoretyków. Wskazano na pomijane w literaturze znaczenie współpracy konkretnych osób w działalności społeczno -gospodarczej: twórców koncepcji teoretycznych, a także przywódców oraz podwładnych. Wreszcie przedstawiono realistyczne ujęcie podmiotowości osoby ludzkiej. Zgodnie z nim człowiek zdolny jest do posługiwania się władzami intelektualnymi oraz wolitywnymi i faktycznie przyczynia się do rozwoju bądź upadku społeczno -gospodarczego poprzez swoje decyzje, wybory i działania.
Bibliografia
Adams, P. (2011). End of Empire: Tough economy closes mining town. Pozyskano z: https://www.bbc. com/news/magazine-15360661
Aguilar, L. (2020). Detroit unemployment rate ‘alarmingly’ high amid coronavirus. Pozyskano z: https://www.bridgemi.com/urban -affairs/detroit -unemployment -rate -alarmingly -high -amid-coronavirus (na podstawie U.S Bureau of Labor Statistics)
Aquinas, T. (1952–1954). Quaestiones Disputatae de Veritate (Truth). Chicago: Henry Regnery Company. Pozyskano z: https://dhspriory.org/thomas/english/QddeVer.htm
Aquinas, T. (2006). ST. Charity. Vol. 34. Cambridge: Cambridge University Press.
Aristotle. (1928). Metaphysics. W: The Works of Aristotle, D. Ross (ed). Vol. VIII.
Aristotle. (1980). The Nicomachean ethics. Oxford: Oxford University Press.
Aristotle. The Policy. Burnyeat, M., 1865.
Barnard, J. (2005). American Vanguard: The United Auto Workers during the Reuther Years, 1935‒1970. Wayne State University Press
Baugh, J. (2016). Detroit’s school crisis is a century in the making. Bridge Michigan. Pozyskano z: https:// www.bridgemi.com/talent -education/detroits -school -crisis -century -making
Beauregard, R.A. (2011). Radical Uniqueness and the Flight from Urban Theory. Pozyskano z: https:// www.roter -punkt -kamera.de/max -berek/
Boyle, K. (2001). The Ruins of Detroit: Exploring the Urban Crisis in the Motor City. Michigan Historical Review, 27(1), 109–127. https://doi.org/10.2307/20173897
Branche -Wilson, A., Cooney, P. (2020). The Financial Well‑Being of Detroit Residents: What Do We Know? Poverty Solutions at the University of Michigan. Pozyskano z: https://sites.fordschool.umich.edu/ poverty2021/files/2021/03/Financial -Wellbeing -of -Detroiters_82020.pdf
Bukowiński, W. (1979). Wspomnienia z Kazachstanu. Londyn: Editions Spotkania.
Butler, H., Brown, R. (2013). Corpocracy: The Tyranny of Neoliberalism and Detroit Financial Crisis. Pozyskano z: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2229554
Colon, M. (2021). Fordlandia and Capitalism’s Fantasy in the Amazon. Pozyskano z: https://nacla.org/ news/fordlandia -capitalism -fantasy -amazon
Davey, M. (2013). Big Dreams, but Little Consensus, for a New Detroit. NYT. Pozyskano z: https://www. nytimes.com/2013/09/03/us/dreams -but -little -consensus -for -a -new -detroit.html
Degan, R.J. (2011). Fordism and Taylorism are responsible for the early success and recent decline of the U.S. motor vehicle industry. Center of Research in International Business & Strategy, Working paper 81/2011. https://globadvantage.ipleiria.pt/files/2011/09/working_paper-81_globadvantage.pdf
Dennis, E.P. (2015). Reconsideration of the Rise and Fall of Detroit Through the Lens of Non‑Place. Pozyskano z: https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/120372/Dennis_Reconsid erationOfTheRiseAndFallOfDetroitThroughTheLensOfNon -Place.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Draus, P.J., Roddy, J.K., Greenwald, M. (2010). A hell of a life: addiction and marginality in post-industrial Detroit. Soc Cult Geogr., 11(7), 663‒680. https://doi.org/10.1080/14649365.2010.508564
Draus, P. (2009). Substance abuse and slow motion disasters: the case of Detroit. The Sociological Quarterly, 50, 360‒382.
Eschner, K. (2016). In 1913, Henry Ford Introduced the Assembly Line: His Workers Hated It. Pozyskano z: https://www.smithsonianmag.com/smart -news/one -hundred -and -three -years -ago -today-
-henry -ford -introduced -assembly -line -his -workers -hated -it-180961267/
Ewen, L.A. (1978). Corporate Power and Urban Crisis in Detroit. Princeton University Press. Pozyskano z: http://www.jstor.org/stable/j.ctt13x10zh
Everts, S. (2013). Chemistry in Nazi Germany. Pozyskano z: https://cen.acs.org/articles/91/i37/ Chemistry -Nazi -Germany.html
Ford, H. (1920). Machinery: The New Messiah. Kessinger Publishing, Whitefish.
Ford, H. (1922). My Life and Work. Doubleday, Page & company.
Foster, B. (1988). The fetish of Fordism. Document ‒ Gale Academic OneFile. Pozyskano z: https://go.
gale.com/ps/i.do?id=GALE%7CA6323610&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn =00270520&p=AONE&sw=w&userGroupName=anon~acc83773&aty=open -web -entry
Galen, E. (2010). Health and health care services in the poorest US city. Pozyskano z: https://www.wsws. org/en/articles/2010/03/detr -m30.html
Golonka, M., Rychlik, A. (2021). Social Entrepreneurship: rethinking theoretical assumptions. Przedsiębiorczość – Edukacja [Entrepreneurship – Education], 17(2). https://doi. org/10.24917/20833296.172.6
Golonka, M. (2021). Coworking vs Corpoworking: Realistic Perspective. W: The Flexible Workplace, Human Resource Management, M. Orel et al. (eds.), 97–112.
Golonka, M. (2019). Edukacja przedsiębiorczości: perspektywa realistyczna. Przedsiębiorczość ‒ Edukacja [Entrepreneurship – Education], 15(2), 40‒58.
Grandin, G. (2010). Fordlandia: The Rise and Fall of Henry Ford’s Forgotten Jungle City. Macmillan USA Grant, J. (1994). Money of the Mind. Farrar, Straus & Giroux Inc.
Hooker, C. (1997). Ford’s sociology department and the Americanization campaign and the manufacture of popular culture among line assembly workers c.1910–1917. Journal of American Culture, 20, 47‒53.
Hounshell, D.A. (1988). The Same Old Principles in the New Manufacturing. Pozyskano z: HBR, https:// hbr.org/1988/11/the -same -old -principles -in -the -new -manufacturing
Hunter, G., Harding, H. (2021). Detroit remains among nation’s most violent big cities, FBI statistics show. The Detroit News. Pozyskano z: https://eu.detroitnews.com/story/news/local/michigan/2021/09/27/detroit -most -violent -big -us -cities -fbi -uniform -crime -report-2020/5883984001/ Iliński, P.S. (1975). Maksymilian Maria Kolbe na tle epoki. Londyn: Veritas.
Jain, S.S. (1999). The Prosthetic Imagination: Enabling and Disabling the Prosthesis Trope. Science, Technology, & Human Values, 24(1), 31–54.
James, D. (2007). The death of Fordism. Pozyskano z: https://www.afr.com/companies/the -death -of-fordism-20070510-kaemz
Jones, J. (2023). The Spirit of the City: Marshall Fredericks Sculptures in Detroit. Michigan State University Press.
Kanger, L, Sillak, S. (2020). Emergence, consolidation and dominance of meta -regimes: Exploring the historical evolution of mass production (1765‒1972) from the Deep Transitions perspective. Technol Soc., 63(101393). https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2020.101393
Kirman, A. (2010). The Economic Crisis is a Crisis for Economic Theory. CESifo Economic Studies, 56, 498–535. https://doi.org/10.1093/cesifo/ifq017
Krąpiec, M.A. (2009). Człowiek jako osoba. Lublin: PTTA.
Leduff, C. (2013). Detroit: An American Autopsy. Penguin Books.
Loizides, G.P. (2007). “Maing men” at Ford: Ethnicity, race, and Americanization during the progressive period. Michigan Sociological Review, 21, 109–148.
Loizides, G.P., Sonnad, S.R. (2004). Fordist applied research in the era of the five dollar day. Sociological Practice, 6(2), 1–25.
Lunch, E., Clark, A.W., Goss, A., Williams, S., Abulhab, S. (2021). The State of Economic Erqiuity in
Detroit. A publication of Detroit Future City Center for Equity, Engagement, and Research
Lüthje, B. (2002). The Detroit of the New Economy: The Changing Workplace, Manufacturing Workers and the Labor Movement in Silicon Valley. Journal of the Association for History and Computing, 5.
Marshall, A.G. (2015). Black Liberation and the Foundations of Social Control. The American Journal of Economics and Sociology, 74(4), 775‒795.
McGregor, J. (2013). What killed Detroit? Let’s not forget the Who. Pozyskano z: https://www.washingtonpost.com/news/on -leadership/wp/2013/07/19/what -killed -detroit -lets -not -forget -the -who/
McIntyre, S.L. (2000). The Failure of Fordism: Reform of the Automobile Repair Industry, 1913–1940. Technology and Culture, 41(2), 269‒299.
McMurdo, D. (2011). Empire: The death of a Nevada company town. Pozyskano z: https://www.reviewjournal.com/news/empire -the -death -of -a -nevada -company -town/
Mee, J.F. (2023; 30 sierpnia). Frederick W. Taylor. Encyclopedia Britannica: Pozyskano z: https://www.
britannica.com/biography/Frederick -W -Taylor
Miller, J. (2008a). Teruko Mizushima: Pioneer Trader in Time as a Currency. Intersections: Gender and Sexuality in Asia and the Pacific, 17.
Miller, J. (2008b). Both borrowers and lenders: Time Banks and the aged in Japan. Australian National University. Pozyskano z: https://hourworld.org/pdf/Study_Time_Banks_of_Japan.pdf
Mogk, J.E. (2017). Bad government caused Detroit’s decline. Don’t blame the riot. Pozyskano z: https:// www.bridgemi.com/guest -commentary/bad -government -caused -detroits -decline -dont -blame-riot -slideshow
Mort, G.S., Weerawardena, J., Carnegie, K. (2002). Social entrepreneurship: Towards conceptualisation.
International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 8(1), 76–88.
Muller, J.Z. (2007). The Mind and the Market, New York: 2007, 51‒83.
Nadeau, R.L. (2003). The Wealth of Nature: How Mainstream Economics Has Failed the Environment. Columbia University Press.
Nowak, J. (2013). Niezłomny pasterz. Duszpasterstwo ks. Władysława Bukowińskiego w Kazachstanie w latach 1950‒1974. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy w Krakowie.
Parnell, E. (2001). The Role of Cooperatives and other Self -Help Organizations in Crisis Resolution and Socio -Economic Recovery. International Labour Organization, Switzerland. Pozyskano z: https:// www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/---emp_ent/---coop/documents/publication/ wcms_745892.pdf
Powers, A. (2011). An idle plant, an empty town. Pozyskano z: https://www.latimes.com/world/la -xpm2011-mar-29-la -na -empire-20110329-story.html
Vergara, CJ. (2003). American Ruins. Monacelli; New York.
Rieber, J. (2020). A Ghostly Empire! Nevada’s Mining Ghost Town!. Pozyskano z: https://johnrieber.
com/2020/12/14/a -ghostly- empire- nevadas -mining -ghost -town -cult- movie -monday -has -the-new -film -nomadland -captures -a -desolate -america/ Ross, W.D. (1923). Aristotle. London: Methuen.
Rup -Staroń, I. (2009). Janina Kajtoch postać niezwykła. Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Bieruńskiej Porąbek
Shea, B. (2008). Detroit had light rail until the 1950s. Pozyskano z: https://www.crainsdetroit.com/article/20080818/SUB/808150304/detroit -had -light -rail -until -the-1950s
Smith, S. (2018). The American Dream and Consumer Credit. Pozyskano z: http://americanradioworks.
publicradio.org/features/americandream/b1.html
Smith, A. (1776/2020). Wealth of Nations. Harriman House Publishing.
Smith, A. (1966). The Theory of Moral Sentiments. New York: A.M. Kelley.
Steinmetz, G. (2009). Detroit: A Tale of Two Crises. Environment and Planning. Society and Space, 27(5), 761‒770. https://doi.org/10.1068/d2705ed
Steckroth, J. (2017) From the vault: 1975 special on murder in Detroit. Pozyskano z: https://www.clickondetroit.com/features/2017/02/22/from -the -vault-1975-special -on -murder -in -detroit/
Stiglitz, J.E. (2018). Where modern macroeconomics went wrong. Oxford Review of Economic Policy, 34, 70‒106. https://doi.org/10.1093/oxrep/grx057
Strumeyer, G. (2017). The Capital Markets: Evolution of the Financial Ecosystem. Wiley&Sons.
Surgue, T.J. (1996; 2023, 28 sierpnia). The Origins of the Urban Crisis: Race and Inequality in Postwar Detroit. Pozyskano z: http://ap.gilderlehrman.org/history -by -era/politics -reform/essays/motor-city -story -detroit
Taylor, F.W. (1911). The Principles of Scientific Management. USA.
Walker, A. (1913). Scientific Management Applied to Commercial Enterprises. Journal of Political Economy, 21(5), 388–399.
Wieland, S., Hertkorn, A., Dunkel, F. (2008). Heinrich Wieland: Naturforscher, Nobelpreisträger und Willstätters Uhr. Wiley -VCH
Wiley, M. (2021). The true story of Empire, Nevada. Pozyskano z: https://www.insider.com/nomadland-true -story -of -empire -nevada -abandoned -ghost -town -mining-2021-4
Williams, C., White, E. (2013). Once ‑mighty Detroit files for bankruptcy. Pozyskano z: https://apnews.
com/article/b510e160dcc942b8ae9d732453b133d7
Worstal, T. (2012). The Story of Henry Ford’s $5 a Day Wages: It’s Not What You Think. Pozyskano z:
https://www.forbes.com/sites/timworstall/2012/03/04/the -story -of -henry -fords-5-a -day -wages-its -not -what -you -think/
Woźniak, A. (2020). Miłość bliźniego jako źródło dobrobytu. Patriotyzm gospodarczy. Gazeta Polska Codziennie, 29 października.
Woźniak, A. (2018). Znaczenie władz wolitywnych w teorii i praktyce nauczania domowego. Edukacja Otwarta, 2, 66‒88.
Zhou, P. (2019). The Geography of Detroit’s Decline. ThoughtCo. Pozyskano z: https://www.thoughtco.
com/the -geography -of -detroits -decline-1435782
Zietlow, J.T. (2001). Social Entrepreneurship: Managerial, Finance and Marketing Aspects. Journal of Nonprofit and Public Sector Marketing, 9(1), 19–44.
Data USA, https://datausa.io/profile/geo/detroit -mi/ (Deloitte & Datawheel)
FDIC USA, https://www.fdic.gov/consumers/template/ruiz.pdf https://photo.imx.nl/optics/optics/
Max Berek, https://physik.cosmos -indirekt.de/Physik -Schule/Max_Berek
McCann, A. (2023). Cities with the Biggest Homicide Rate Problems. WalletHub report. https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:Fkcteez1020J: https://wallethub.com/edu/cities-homicide -rate/94070&cd=8&hl=pl&ct=clnk&gl=pl&client=opera
MIT (2016). Revisiting Development Finance in Detroit. https://ocw.mit.edu/courses/11-437-financing-economic -development -fall-2016/75ed6a92273fbeb4b8d1d2ab74841b21_MIT11_437F16_ Lec25.pdf
Modern Australian Magazine. (2023). https://modernaustralian.com/holidays -travel/16602-what -to-see -when -visiting -detroit
NSDUH. (2010). Substance Use and Mental Disorders in the Detroit‑Warren ‑Livonia MSA. Pozyskano z: https:// www.samhsa.gov/data/sites/default/files/NSDUHMetroBriefReports/NSDUHMetroBriefReports/ NSDUH- Metro- Detroit.pdf
NYT. (1982). (Badania Cornell Univ.) Majority from Ford’s Mahwah plant still jobless. Archiwum NYT.
Pozyskano z: https://www.nytimes.com/1982/04/25/nyregion/majority -from -ford -s -mahwah-plant -still -jobless.html
Rozporządzenie dot. funduszy UE. (2021). Pozyskano z: https://sip.lex.pl/akty -prawne/dzienniki -UE/ rozporzadzenie-2021-1057-ustanawiajace -europejski -fundusz -spoleczny -plus -efs-69456574
ONZ Agenda (do 2030). Pozyskano z: https://www.un.org/development/desa/ageing/wp -content/uploads/sites/24/2017/07/UNDP_AARP_HelpAge_International_AgeingOlderpersons -and-2030Agenda-2.pdf
ONZ Agenda w Polsce. (2017). Pozyskano z: https://www.oecd.org/poland/Better -Policy -Series -Poland-Nov-2017-PL.pdf
ONZ Agenda (Roadmap). Pozyskano z: https://oneearthfuture.org/sites/default/files/Roadmap -UN75Beyond.pdf
Performance Management at Google. Pozyskano z: https://worklogixblog.files.wordpress.com/2018/08/ b3318-google.pdf
NOAA. (2014). Statistics on natural disasters. Pozyskano z: https://www.cbsnews.com/detroit/news/ detroit -named -no-1-safest -city -from -natural -disasters/
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Przedsiębiorczość - Edukacja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
