Przedsiębiorczość rodzinna w polskiej literaturze naukowej w latach 2018‒2023
DOI:
https://doi.org/10.24917/20833296.201.8Słowa kluczowe:
przedsiębiorczość rodzinna, przedsiębiorstwa familiarne, przegląd krajowej literatury i badań, sukcesjaAbstrakt
W opracowaniu podjęto się rozważań nad tematyką przedsiębiorczości rodzinnej, uznawanej za szczególną, wyjątkową, łączącą podstawową jednostkę społeczną, którą jest rodzina, z działalnością biznesową. Celem badawczym uczyniono przegląd publikacji i badań w naukach ekonomicznych, publikowanych przez polskich badaczy w latach 2018‒2023 (stan na dzień 30.06.2023 r.), poświęconych zagadnieniu przedsiębiorczości rodzinnej. Wyniki prowadzonych analiz opracowano w ujęciu tabelarycznym – od najnowszych do najstarszych publikacji, pogrupowane według zakresu realizowanej tematyki ze wskazaniem: autora/ autorów opracowania wraz z jego tytułem i rokiem opublikowania, zakresu tematycznego, który był w nim poruszony, przeprowadzonych badań, ich wyników i końcowych wniosków, zwieńczonych komentarzem od autorów. Wykonane badania pozwoliły wskazać tematykę rozważań prowadzonych przez badaczy, m.in. w zakresie: finansowania działalności firm rodzinnych w Polsce, relacji na linii właściciel – sukcesor, wpływu pandemii COVID-19 na szeroko ujmowany zakres prowadzonej działalności firm rodzinnych. Udało się również zdefiniować lukę poznawczą w postaci braku opracowań naukowych, m.in. w zakresie zagadnienia miejsca i roli kobiet w działalności podmiotów o charakterze familiarnym, procesów internacjonalizacji tych przedsiębiorstw, barier i czynników mobilizujących w procesie sukcesji.
Bibliografia
Apanowicz, J. (2002). Metodologia ogólna. Gdynia: Wydawnictwo Bernardinum.
Baryń, M. (2018). Największe przedsiębiorstwa rodzinne świata i ich znaczenie w gospodarce. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XIX, 7(3), 365‒379.
Biegajło, M. (2021). Charakterystyka search funds jako inwestorów dla firm rodzinnych w Polsce w obliczu braku sukcesji. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 182, 9‒30.
Cadbury, A. (2000). Family Firm and their Governance: Creating Tomorrow’s Company from Today’s. Zurych: Egon Zehnder International.
Chua, J.H., Chrisman, J.J., Sharma, P. (1999). Defining the Family Business by Behavior. Entrepreneurship Theory and Practice, 32(4), 19–39. Za: Niedbała, E. (2002). Firmy rodzinne – obiekt badawczy. Master of Business Administration, 5, 44‒47.
Daniłowska, W. (2022). Rozbieżność interesów właściciela i menedżera a struktura własności przedsiębiorstwa. Edukacja Ekonomistów i Menedżerów, 64(2), 51‒66.
Dębski, M. (2021). Zarządzanie marką w budowaniu konkurencyjności rodzinnych przedsiębiorstw na rynku usług noclegowych. Studia i Monografie, 116, 1‒237.
Doborzyński, J., Dułak, E., Kaliszewski, F., Kuna, D., Macedońska, D. (2019). Bariery rozwoju firm rodzinnych w Polsce. W: Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce – teoria i praktyka, 2, 59‒71.
Donnelley, R. (1964). The Family Business. Harvard Business Review, 42(4), 93‒105.
Donnelley, R. (2002). The Family Business. Family Business Sourcebook, 4.
Dźwigoł-Barosz, M. (2018). Specyfika przedsiębiorstw rodzinnych w Polsce. Studia i Prace WNEiZ US, 52(1), 33‒44. DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2018.52/1-03.
Dźwigoł-Barosz, M. (2018a). Kompetencje sukcesorów współczesnych przedsiębiorstw rodzinnych. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 46(1), 9‒18. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.0964.
Dźwigoł-Barosz, M. (2018b). Jak przygotować sukcesora do zarzadzania przedsiębiorstwem rodzinnym?. Organizacja i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 18, 136‒146.
Frishkoff, P.A. (1995). Understanding Family Business. Austin Family Business Program, 15 April 1995.
Głodowska, A. (2019). Międzynarodowe porównania przedsiębiorczości krajowej w Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe.
Głód, G., Wronka-Pośpiech, M. (2022). Dopasowanie strategiczne a konkurencyjność firm z sektora MSP – moderująca rola otoczenia. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów. Zeszyt Naukowy, 184, 49‒64.
Głód, G., Wronka-Pośpiech, M. (2018). Zależność pomiędzy wartościami organizacyjnymi a innowacyjnym stylem przywództwa. Perspektywa firm rodzinnych. Przegląd Organizacji, 3(938), 58‒64.
Głód, W. (2018). Wpływ innowacyjnego przywództwa na konkurencyjność przedsiębiorstw rodzinnych, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 19, 281‒295.
Grześ-Bukłaho, J., Zajkowski, D. (2019). Przedsiębiorstwo rodzinne jako miejsce pracy i rozwoju kariery zawodowej. Akademia Zarządzania, 3(1), 72‒85.
Hadryś-Nowak, A., Więcek-Janka, E., Lewandowska, A. (2017). Internacjonalizacja polskich przedsiębiorstw rodzinnych – wybrane wyniki z ogólnokrajowego badania statystycznego. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 18(6,2).
Handler, W.C. (1990). Succession in family firms: A mutual role adjustment between entrepreneur and next-generation family members. Entrepreneurship Theory and Practice, 15.
Huefner, J.C., Hunt, H.K., Robinson, P.B., Stimpson, D.V. (1991). An Attitude Approach to the Prediction of Entrepreneurship. Entrepreneurship: Theory & Practice, 14‒15.
Ingram, T. (2023). Odporność organizacyjna przedsiębiorstw rodzinnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Kajda-Kariozen, A. (2022). Kapitał intelektualny w przedsiębiorstwach rodzinnych – analiza wyników badań własnych. ZN WSH Zarządzanie, 4, 35‒46.
Klonowska-Matynia, M., Palinkiewicz, J. (2013). Przedsiębiorczość w teorii ekonomicznej. Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej, 17, 29‒40.
Kordela, D. (2019). Przedsiębiorstwa rodzinne na rynku papierów wartościowych – doświadczenia z rynku niemieckiego. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 21(70), 104‒117.
Krasicka, T., Ingram, T., Głód, G. (2019). Rodzinność polskich przedsiębiorstw – stymulator czy przeszkoda innowacyjności?. Przegląd Organizacji, 7(954), 22‒31. DOI: https://doi.org/10.33141/po.2019.07.04.
Lansberg, I. (1983). Managing Human Resources in Family Firms: The Problem of Institutional Overlap. Organizational Dynamics, 12(1), 39–49. Za: Niedbała, E. (2002). Firmy rodzinne – obiekt badawczy. Master of Business Administration, 5, 44‒47.
Lichniak, I. (red.). (2009). Nauka o przedsiębiorstwie. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
Lipiec, J. (2018). Ład przedsiębiorstwa rodzinnego. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 48(3), 61‒68. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.7779.
Majchrzak, J., Więcek-Janka, E. (2019). Application of grey systems theory in the analysis of relationships between family enterprise communication and their market attitude. Informatyka Ekonomiczna, 3(53), 30‒48.
Majzel, A., Byczkowska, M. (2019). Przedsiębiorstwa rodzinne w gospodarce Polski i Hiszpanii. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, 10, 117‒128.
Marjański, A. (2020). Firmy rodzinne – rozwój i konkurencyjność. Studia i Monografie, 111, 1‒151.
Marjański, A., Wach, K. (2019). Firmy rodzinne – determinanty funkcjonowania i rozwoju. Studia i Monografie, 94, 1‒331.
Marjański, A., Sułkowski, Ł. (2018). Wpływ rodzinności na kształtowanie się strategii przedsiębiorstw rodzinnych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 538, 216‒224.
Martyniuk, O., Gostkowska-Drzewiecka, M. (2022). Raportowanie informacji niefinansowych polskich firm rodzinnych i nierodzinnych. Analiza porównawcza. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 46(4), 69‒91. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1303.
Martyniuk, O. (2020). Funkcjonowanie polskich przedsiębiorstw rodzinnych w okresie spowolnienia gospodarczego. Zarządzanie i Finanse, 11(2, 2), 241‒254.
Miklaszewski, L. (2018). Kulturowe konsekwencje odwróconego modelu przedsiębiorstwa rodzinnego na przykładzie rodzinnej firmy inwestycyjne. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, XIX(2), 401‒417.
Ociepa-Kubicka, A. (2022). Wpływa pandemii COVID-19 na zmianę modeli biznesowych na przykładzie wybranej firmy. W: A. Puto (red.), Dylematy i wyzwania w zarządzaniu współczesnym przedsiębiorstwem. Częstochowa: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, 39‒45.
Petzinger, T. (1999). At Home in the Economy. The New Pioneers: The Men and Women who are Transforming the Work-place and Marketplace. Nowy Jork: Simon & Schuster, 218. Za: Niedbała, E. (2002). Firmy rodzinne – obiekt badawczy. Master of Business Administration, 5, 44‒47.
Piasecki, B., Marjański, A., Safin, K. (red.) (2018). Firmy rodzinne – zarządzanie, rozwój, przedsiębiorczość. Łódź: Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk.
Piecuch, T. (2010). Przedsiębiorczość. Podstawy teoretyczne. Warszawa: C.H.Beck.
Popczyk, W., Winnicka-Popczyk, A. (2022). Definicja przedsiębiorstwa rodzinnego z perspektywy logiki. Przegląd Organizacji, 6(989), 3‒11.
Popczyk, W. (2020). Modele sukcesji zarządzania w przedsiębiorstwach rodzinnych. W: Gregorczyk, S., Urbanek, G. (red.). Zarzadzanie strategiczne w dobie cyfrowej gospodarki cyfrowej. Łódź: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Łódzkiego, 105‒119.
Raczyńska, E, Swałek, A. (2022). Skłonność firm rodzinnych do korzystania z rozwiązań pomocowych podczas pandemii COVID-19. W: Malinowski D., Sośnicka J. (red.). (2022). Zarządzanie i innowacje u progu XXI wieku. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 118‒130.
Rychta, B. (2022). Rola mentoringu w pozyskiwaniu wiedzy przez młodsze pokolenie w przedsiębiorstwie rodzinnym. Przedsiębiorczość – Edukacja [Entrepreneurship – Education], 18(1), 131‒145. DOI: https://doi.org/10.24917/20833296.181.11.
Rychta, B. (2021). Transfer wiedzy w ramach relacji nestor-sukcesor jako narzędzie realizacji idei zrównoważonego rozwoju. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 3(60), 38‒55.
Safin, K. (2007). Przedsiębiorstwo rodzinne – istota i zachowania strategiczne. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, 17‒18.
Shane, S. (2003). A General Theory of Entrepreneurship. the Individual – Opportunity Nexus. Northampton: Edward Elgar Pub.
Stradomski, M., Mikutowski, M. (2018). Efekty kalendarzowe polskich rodzinnych spółek giełdowych. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 4(94, 2), 103‒112. DOI: https://doi.org/10.18276/frfu.2018.94/2-08.
Sułkowski, Ł., Marjański, A. (red.). (2019). Firmy rodzinne – problemy poznawcze. Łódź: Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk.
Sułkowski, Ł. (2004). Organizacja a rodzina. Więzi familijne w życiu gospodarczym. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa.
Tyszkiewicz, R. (2019). Kultura organizacyjna determinantą rozwoju wartości w przedsiębiorstwie rodzinnym. Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej, 33, 325‒331. DOI: https://doi.org/10.17512/znpcz.2019.1.28.
Węcławski, J. (2018). Selected Aspects of Cooperation between Family Enterprises and Banks. Comparative Analysis between Poland and Austria. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 5(338), 97–113. https://doi.org/10.18778/0208-6018.338.06.
Więcek-Janka, E. (2018). Dlaczego w Polsce tak rzadko sukcesje w firmach rodzinnych przebiegają pomyślnie? – Rzecz o generacjach BB, X, Y, Z. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XIX, 7(1), 23‒40.
Winnicka-Popczyk, A. (2018). Czynniki finansowania innowacji w polskich firmach rodzinnych. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XIX, 7(3), 159‒176.
Zawadka, M. (red.). (2011). Firma w rodzinie czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
Żukowska, B. (2020). Efekty ekonomiczne profesjonalizacji przedsiębiorstw rodzinnych. Praca doktorska. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Ekonomiczny. Lublin.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Przedsiębiorczość - Edukacja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
