Granice państwowe jako atrakcja turystyczna i szansa rozwoju obszarów peryferyjnych
DOI:
https://doi.org/10.24917/20833296.11.24Słowa kluczowe:
atrakcyjność, granica, pogranicze, turyzmAbstrakt
Badania atrakcyjności turystycznej granic państwowych mają niedługą tradycję i skupiają się raczejna obszarze pogranicza niż na nich samych. Sama granica, traktowana jako linia oddzielająca dwakraje, w wielu częściach świata przyciąga turystów, choć określenie jej wpływu na turystykę regionu jest często utrudnione z uwagi na fakt, że jej „doświadczanie” jest zazwyczaj jedynie elementem szerszej aktywności turystycznej. Potencjał turystyczny granic - szczególnie ich silnie umocnionychodcinków oraz tych mających nietypowy przebieg, np. trójstyków i enklaw - wydaje się niewykorzystany. Tymczasem przykłady DMZ w Korei czy przejścia granicznego Wagah na granicy indyjsko--pakistańskiej pokazują, że wykorzystanie turystyczne granicy może być istotnym elementem rozwoju regionu. Szczególnie atrakcyjne wydają się granice pełniące wyraźne funkcje rozdzielające odmienne systemy gospodarcze bądź cywilizacje. Niewykorzystane w tym kontekście są granice zewnętrzne Unii Europejskiej, dawna żelazna kurtyna oraz granice byłego Związku Radzieckiego, które na wielu odcinkach do dzisiaj zachowały cechy minionego systemu. Wraz z rozwojem alternatywnych form turystyki wykorzystanie atrakcyjności granic może stanowić czynnik rozwoju obszarów peryferyjnych.
Bibliografia
Baczwarow, M., Suliborski, A. (2002). Kompendium wiedzy o geografii politycznej i geopolityce. Warszawa- Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bański, J. (2010). Granica w badaniach geograficznych. Przegląd Geograficzny, 82, 4, 489-508.
Biliński, J., Sawaryn, D. (red.). (2003). Turystyka czynnikiem integracji międzynarodowej. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.
Blacksell, M. (2008). Geografia polityczna. Warszawa: PWN.
Boedeltje, F., van Houtum, H. (2008). The abduction of Europe: A plea for less ‘unionism’ and more Europe. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 99, 361-365.
Boyes, R., Cywiński, P. (2003). Sezon na Europę. Warszawa: Czytelnik.
Butler, R.W. (1996). The Development of Tourism in Frontier Regions: Issues and Approaches. W: Y. Gradus, H. Lithwick (red.), Frontiers in Regional Development. Lanham: Rowman & Littlefield, 213-229.
Butler, R.W. (2002). The Development of Tourism in Frontier Regions: Issues and Approaches. W: S. Krakover, Y. Gradus (red.), Tourism in Frontier Areas. Oxford: Lexington Books.
Cresswell, T. (2004). Place: a short introduction. Malden: Blackwell Publishing.
Driessen, H. (1996). At the edge of Europe: Crossing and marking the Mediterranean divide. W: L. O’Dowd, T.M.Wilson (red.), Borders, Nations and States. Aldershot: Ashgate Publishing Company.
Eriksson, G.A. (1979). Tourism at the Finnish-Swedish-Norwegian borders. W: G. Gruber, H. Lamping, W. Lutz, J. Matznetter, K. Vorlaufer (red.), Tourism and Borders: Proceedings of the IGU Group, Geography and Tourism Recreation. Frankfurt: Institut fur Wirtschafts-und Sozialgeographie der Johann Wolfgang Geothe Universitat, 151-162.
Felsenstein, D., Freeman, D. (2002). Gambling on the Border: Casinos, Tourism Development, and the Prisoners’ Dilemma. W: S. Krakover, Y. Gradus (red.), Tourism in Frontier Areas. Oxford: Lexington Books.
Häkli, J., Kaplan, D.H. (2002). Learning from Europe? Borderlands in Social and Geographical Context. W: D.H. Kaplan, J. Häkli (red.), Boundaries and Place. European Borderlands in Geographical Context. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.
Heffner., K. (2002). Efektywność współpracy w euroregionach na granicy polsko-czeskiej. W: A. Stasiak (red.), Euroregiony wschodniego pogranicza – założenia i osiągnięcia. Białystok: Wyd. Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, 255-268.
Huntington, S. (2007). Zderzenie cywilizacji. Warszawa: Muza.
Jacobs, F. (2014, 30 września). Peacocks at Sunset. New York Times. Pozyskano z http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/07/03/peacocks-at-sunset/ Kałuski, S. (1993). Turystyka kwalifikowana jako czynnik rozwoju regionalnego obszarów przygranicznych Polski. Warszawa: Fundacja im. Friedricha Eberta.
Kałuski, S. (2006). Border tripoints as transborder cooperation regions in Central and Eastern Europe. W: J. Kitowski (red.), Regional trans-border co-operation in countries of Central and Eastern Europe – a balance of achievements. Warszawa: Geopolitical Studies, 14, 27-36.
Kitowski, J. (red.). (1996). Problemy regionalnej współpracy transgranicznej. Rozprawy i Monografie Wydziału Ekonomicznego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – Filia w Rzeszowie, 10.
Kitowski, J. (red.). (1998). Czynniki i bariery regionalnej współpracy transgranicznej – próba syntezy. Rozprawy i Monografie Wydziału Ekonomicznego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – Filia w Rzeszowie, 15.
Kitowski, J. (red.). (2006). Regional trans-border co-operation in countries of Central and Eastern Europe – a balance of achievements. Warszawa: Geopolitical Studies, 14.
Komornicki, T. (1999). Granice Polski. Analiza zmian przenikalności w latach 1990–1996. Geopolitical Studies, 5. Warszawa: IGiPZ PAN.
Korea National Tourism Organization (2004). Master plan for development of peace tourism belt in the DMZ and its vicinity. Seoul: Government Printer.
Lee, T.J., Kang, E-J. (2013). Living with war. The Korean truce. W: R. Butler, W. Suntikul (red.), Tourism and War: Contemporary Geographies of Leisure, Tourism and Mobility. Routledge, 121-131.
Light, D. (2000). Gazing on communism: Heritage tourism and post-communist identities in Germany, Hungary and Romania. Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment, 2, 2, 157-176.
Löytynoja, T. (2007). National Boundaries and Place-making in Tourism: Staging the Finnish-Russian Border. Nordia Geographical Publications, 36, 4, 35-45.
Lysenko, I., Besançon, C., Savy, C. (2007). 2007 UNEP-WCMC Global List of Transboundary Protected Areas. Pozyskano z: http://www.tbpa.net/page.php?ndx=78, dostęp: 30 września 2014.
Medvedev, S. (1999). Across the line: Borders in post-Westphalian landscapes. W: H. Eskelinen, I. Liikanen, J. Oksa (red.), Curtains of iron and gold. Reconstructing borders and scales of interaction. Aldershot: Ashgate, 43-56.
Mehdi, S.S. (2005). A Peace Museum on the Wagah Border. South Asian Journal, 10, 116-126.
Mogiła, Z., Zaleski, J., Zathey, M. (2011). Wykorzystanie przygranicznego położenia terenów znajdujących się w zachodniej części Polski dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Wrocław.
Moraczewska, A. (2008). Transformacja funkcji granic Polski. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Mync, A., Szul, R. (red.). (1999). Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym. Warszawa: Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego UW.
Otok, S. (2009). Geografia polityczna. Warszawa: PWN.
Paasi, A. (1996). Territories, Boundaries and Consciousness: The Changing Geographies of the Finnish- -Russian Border. Chichester: Wiley.
Paasi, A., Raivo, P.J. (1998). Boundaries as barriers and promoters: Constructing the tourist landscapes of Finnish Karelia. Visions in Leisure and Business, 17, 3, 30-45.
Padło, T. (2014). Koniec świata. Kraków: Universitas.
Potocki, J. (2009). Funkcje turystyki w kształtowaniu transgranicznego regionu górskiego Sudetów. Wrocław: Wydawnictwo WTN.
Prescott, J.R.V. (1965). Geography of Frontiers and Boundaries. London: Hutchinson University Library.
Prescott, J.R.V. (1987). Political Frontiers and Boundaries. London: Unwin Hyman.
Redclift, M.R. (2006). Frontiers: Histories of Civil Society and Nature. Cambridge: MIT Press.
Ryden, K.C. (1993). Mapping the Invisible Landscape: Folklore, Writing, and the Sense of Place. Iowa City: University of Iowa Press.
Rykiel, Z. (2006). Podstawy geografii politycznej. Warszawa: PWE.
Saarinen, J. (2003). The Regional Economics of Tourism in Northern Finland: The Socio-economic Implications of Recent Tourism Development and Future Possibilities for Regional Development. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 3, 91-113.
Sobczyński, M. (2006). Geografia granic i pograniczy w badaniach łódzkiego ośrodka geograficznego. Folia Geographica-Oeconomica, Acta Geographica Lodziensia, 7, 19-36.
Squire, S.J. (1994). Accounting for cultural meanings: the interface between geography and tourism studies re-examined. Progress in Human Geography, 18, 1, 1-16.
Szul, R. (1999). Rola granicy w gospodarce – próba ujęcia teoretycznego. W: A. Mync, R. Szul (red.), Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym. Warszawa: Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego UW, 227-232.
Tegelberg, M. (2010). Hidden sights: Tourism, representation and „Lonely Planet Cambodia”. International Journal of Cultural Studies, 13(5), 491-509.
Timothy, D.J. (1995). Political boundaries and tourism: borders as tourist attractions. Tourism Management, 16, 7, 525-532.
Timothy, D.J. (1996). Small and isolated: the politics of tourism in international exclaves. Acta Turistica, 8(2), 99-115.
Timothy, D.J. (2000a). Tourism in the borderlands: economic development and cross-frontier cooperation. W: S. Krakover, Y. Gradus (red.), Tourism in Frontier Regions. Baltimore: Lexington Books.
Timothy, D.J. (2000b). Borderlands: An Unlikely Tourist Destination? IBRU Boundary and Security Bulletin, 57-65.
Timothy, D.J., Wall, G. (2001). Tourism and Political Boundaries. London: Routledge.
Vinokurov, E. (2007). A Theory of Enclaves. Lanham: Lexington Books.
Więckowski, M. (2010). Turystyka na obszarach przygranicznych Polski. Warszawa: IGiPZ PAN.
Więckowski, M. i in. (2012). Pogranicze polsko-słowackie. Dostępność transportowa a turystyka. Warszawa: IGiPZ PAN.
Zhao, X. (1994). Barter tourism along the China-Russia border. Annals of Tourism Research, 24, 401-403.
www.lonelyplanet.com/morocco/the-mediterranean-coast-and-the-rif/ceuta-sebta, 2014, 30 września.
www.magnumphotos.com/C.aspxVP3=SearchResult&ALID=2TYRYDA8TPED, 2014, 30 września.
www.tripadvisor.co.uk/Attraction_Review-g190383-d2067161-Reviews-Ledra_Street_Crossing_Point- -Nicosia_Nicosia_District.html, 2014, 30 września.
Dz.U. 1990 nr 78, poz. 461.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
