Rola aktywizacji społecznej w edukacji mieszkańców i turystów – przykład projektu „Cichy Memoriał”

Abstrakt

Aktywność społeczna, rozumiana jako podejmowanie działań na rzecz społeczności lokalnej, związana jest z identyfikowaniem się z daną miejscowością. Im wyższy stopień identyfikacji, tym większa skłonność jednostki do podejmowania działań na rzecz własnej społeczności lokalnej. W artykule podjęto te zagadnienia w kontekście procesów edukacji mieszkańców i turystów, która wpływa na procesy tworzenia kapitału społecznego. Działania podejmowane na rzecz aktywizowania społeczności lokalnych szczególną rolę odgrywają na terenach wiejskich, gdzie zauważa się większe niż w miastach łączenie swojego losu z konkretną społecznością. Celem artykułu jest przedstawienie roli aktywizacji społecznej w edukacji mieszkańców i turystów na przykładzie projektu „Cichy Memoriał” realizowanego w regionie Bieszczad. Główny problem badawczy zawiera pytanie o to, czy projekt wpłynął na stan wiedzy o regionie (kulturze, historii i społeczeństwie) oraz czy udział w projekcie miał wpływ na postawy i umiejętności w zakresie kształtowania kapitału społecznego dwóch grup odbiorców: mieszkańców i turystów. W badaniu zastosowano metodę jakościową zbierania danych, w dwóch częściach. W pierwszej wykorzystano wywiad telefoniczny z twórcą projektu i jego uczestnikami, w drugiej – dokonano przeglądu wpisów na profilu społecznościowym autora projektu (Facebook), gdzie obserwatorzy umieszczali swoje opinie. Wyniki badań wskazały na edukacyjną rolę projektu „Cichy Memoriał” zarówno w odniesieniu do mieszkańców, jak i do turystów w trzech wymiarach: wiedzy, umiejętności i postaw. Projekt ten jest odpowiedzią na wyzwania globalizacji, które bezpośrednio przekładają się na zadania dla edukacji, a głównym problemem staje się przystosowanie ludności do wzrastającej zmienności oraz niepewności. Istotnym elementem pojmowanym w kategoriach szansy generowanej przez procesy globalizacji staje się kultura. Dzięki niej społeczność lokalna ma możliwość wyrażania swojej tożsamości, a poprzez aktywizację wskazaną w badanym projekcie pojawia się efekt edukowania nie tylko mieszkańców, ale i turystów odwiedzających region.