Rola mentoringu w pozyskiwaniu wiedzy przez młodsze pokolenie w przedsiębiorstwie rodzinnym
DOI:
https://doi.org/10.24917/20833296.181.11Słowa kluczowe:
edukacja, mentoring, przedsiębiorstwa rodzinne, sukcesja, transfer wiedzyAbstrakt
rtykuł dotyczy edukacji sukcesorów i opiera się na wynikach autorskiego badania, którego celem była próba ustalenia, w jakim stopniu i zakresie praktyki mentoringowe przyczyniają się do nabywania wiedzy przez potencjalnych i rzeczywistych sukcesorów w przedsiębiorstwie rodzinnym. Szczególną uwagę zwrócono na możliwości i ograniczenia wykorzystania praktyk mentoringowych podczas międzypokoleniowego transferu wiedzy w przedsiębiorstwie rodzinnym. W warstwie teoretycznej artykuł opiera się na wynikach przeglądu literatury naukowej. W części empirycznej wykorzystano analizę wtórną danych zastanych. Przedstawiono fragmentaryczne wyniki zrealizowanego badania, którym objęto potencjalnych i rzeczywistych sukcesorów przedsiębiorstw rodzinnych w Polsce. Wyniki badań wskazują, że praktyki mentoringowe podejmowane przez nestora pozwalają na realizację kolejnych etapów w rozwoju zawodowym młodszego pokolenia, a także jego przygotowanie do kontynuacji tradycji i zwyczajów rodzinnych w przyszłości.
Bibliografia
Bakiera, L. (2016). Mentoring rozwojowy jako przykład komplementarności międzypokoleniowej. E-mentor, 5(67), 4–13.
Baran, M. (2018). Uwarunkowania skuteczności mentoringu w organizacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Baran, M. (2016). Profil kompetencyjny profesjonalnego mentora. Nauki o Zarządzaniu. Management Sciences, 2(27), 22–32.
Bieńkowska, J. (2011). Motywacja sukcesora jako determinanta skutecznej sukcesji. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, XII(7), 118–128.
Boyd, J., Upton, N., Wircenski, M. (1999). Mentoring in Family Firms: A Reflective Analysis of Senior Executives’ Perceptions. Family Business Review, 12(4), 299–309.
Bracci, E., Vagnoni, E. (2011). Understanding Small Family Business Succession in a Knowledge Management Perspective. Journal of Knowledge Management, 9(1), 7–36.
Broadbridge, A. (1999). Mentoring in retailing: a tool for success?. Personnel Review, 28(4), 336–355.
Chirico, F. (2008). Knowledge Accumulation in Family Firms: Evidence from Four Case Studies. International Small Business Journal, 26(4), 433–462.
Czechowska–Frączak, M. (2013). Inspirujący lider. Jak wspierać pracowników, aby osiągali ambitne cele przy ograniczonych zasobach?. Personel i Zarządzanie, 5, 66–69.
Darr, E.D., Kurtzberg, T.R. (2000). An Investigation of Partner Similarity Dimensions on Knowledge Transfer. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 82(1), 28–44.
Davenport, T.H., Prusak, L. (2000). Working Knowledge: How Organizations Manage What They Know. Boston: Harvard Business Review Press.
Dhaenens, A.J., Marler, L.E., Vardaman, J.M., Chrisman, J.J. (2018). Mentoring in family businesses: Toward an understanding of commitment outcomes. Human Resource Management Review, 28, 46–55.
Distelberg, B.J., Schwarz, T.V. (2015). Mentoring Across Family–Owned Businesses. Family Business Review, 28(3), 193–210.
Garvey, B. (2004). The mentoring/counseling/coaching debate. Development and Learning in Organizations, 18(2), 6–8.
Gołaszewska-Kaczan, U., Grześ, A. (2014). Możliwość wykorzystania nowoczesnych form szkolenia w firmach rodzinnych. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, XV(7/3), 149–159.
Ghosh, R. (2013). Mentors Providing Challenge and Support: Integrating Concepts From Teacher Mentoring in Education and Organizational Mentoring in Business. Human Resource Development Review, 12(2), 144–176.
Hezlett, S.A., Gibson, S.K. (2005). Mentoring and Human Resource Development: Where We Are and Where We Need to Go?. Advances in Developing Human Resources, 7(4), 446–469.
Humphreys, M.M.C. (2013). Daughter succession: a predominance of human issues. Journal of Family Business Management, 3(1), 24–44.
Ingram, I. (2011). Zarządzanie talentami. Teoria dla praktyki zarządzania zasobami ludzkimi. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Jeżak, J., Popczyk, W., Winnicka–Popczyk, A. (2004). Przedsiębiorstwo rodzinne, funkcjonowanie i rozwój. Warszawa: Difin.
Kandade, K., Samara, G., Parada, M.J., Dawson, A. (2021; 2021, 30 września). From family successors to successful business leaders: A qualitative study of how high-quality relationships develop in family businesses. Journal of Family Business Strategy, 12(2). Pozyskano z: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877858518300172?via%3Dihub
Karwala, S. (2009). Mentoring jako strategia wspierająca wszechstronny rozwój osobisty. Nowy Sącz: Wyższa Szkoła Biznesu.
Kaslow, F. (2005). Maternal mentoring: A relatively new phenomenon in family businesses. Journal of Family Psychotherapy, 16(3), 11–18.
Kaye, B., Jacobson, B. (1996). Reframing Mentoring. Training & Development, 50(8), 44.
Klimczok, M., Tomczyk, A. (2012). Zarządzanie wiedzą – współczesna koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanistas. Zarządzanie, 2, 165–174.
Kłak, M. (2010). Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie. Kielce: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach.
Kram, K.E. (1983). Phases of the Mentor Relationship. Academy of Management Journal, 26(4), 609–610.
Krok, E. (2013). Determinanty skłonności pracowników do dzielenia się wiedzą – koncepcja diagnozy dla potrzeb zarządzania. Szczecin: Wydawnictwo volumina.pl Daniel Krzanowski.
Królik, R. (2015). Wiedza jako potencjał strategiczny przedsiębiorstwa rodzinnego. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 222, 153–165.
Łużniak-Piecha, M., Golińska, A. (2012). Rozpęd: opis modelu i koncepcji badawczej, czyli jak skutecznie mentoring podnosi satysfakcję zawodową mentorów. Edukacja Ekonomistów i Menedżerów: problemy, innowacje, projekty, 2(24), 79–100.
Marjański, A. (2015). Uwarunkowania strategii rozwoju przedsiębiorstw rodzinnych. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, XVI(7/1), 153–164.
Mikuła, B. (2007). Zarządzanie wiedzą w organizacji. W: B. Mikuła, A. Pietruszka-Ortyl, A. Potocki (red.), Podstawy zarządzania przedsiębiorstwami w gospodarce opartej na wiedzy. Warszawa: Difin.
Morawski, M. (2006). Zarządzanie wiedzą. Organizacja–system–pracownik. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu.
Motwani, J., Levenburg, N.M., Schwarz, T.V., Blankson, C. (2006). Succession planning in SMEs: An empirical analysis. International Small Business Journal, 24(5), 471–495.
Mróz, J. (2013). Coaching i mentoring wobec współczesnych wyzwań w rozwoju pracowników. Nauki o Zarządzaniu. Management Sciences, 3(16), 75–90.
Myjak, T. (2016). Rozwijanie potencjału pracowników poprzez mentoring w organizacji opartej na wiedzy. Roczniki Ekonomii i Zarządzania, 8(2), 137–149.
Nawrat, D. (2011). Rola mentoringu w transferze wiedzy w przedsiębiorstwach rodzinnych. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, XII(7), 319–333.
Nonaka, I., Takeuchi, H. (2000). Kreowanie wiedzy w organizacji. Jak spółki japońskie dynamizują procesy innowacyjne. Warszawa: Poltext.
Nuñez-Cacho Utrilla, P., Grande Torraleja, F.A. (2013). The importance of mentoring and coaching for family businesses. Journal of Management & Organization, 19(4), 386–404.
Overbeke, K.K., Bilimoria, D., Perelli, S. (2013). The dearth of daughter successors in family businesses: Gendered norms, blindness to possibility, and invisibility. Journal of Family Business Strategy, 4(3), 201–212.
Paliszkiewicz, J.O. (2005). Rozwój organizacji poprzez zarządzanie kapitałem intelektualnym. Ostrołęka: Wydawnictwo Profesjonalne ALPHA pro Sp. z o.o.
Parsloe, E., Wray, M. (2002). Trener i mentor, udział coachingu i mentoringu w doskonaleniu procesu uczenia się. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.
Ragins, B.R., Kram, K.E. (2007). The Handbook of Mentoring at Work: Theory, Research and Practice. California: Sage Publication.
Ragins, B.R., Cotton, J.L., Miller, J.S. (2000). Marginal mentoring: The effects of type of mentor, quality of relationship and program design on work and career attitudes. Academy of Management Journal, 43(6), 1177–1194.
Ragins, B.R., Scandura, T.A. (1999). Burden or blessing? Expected costs and benefits of being a mentor. Journal of Organizational Behavior, 20(4), 493–509.
Ragins, B.R., Scandura, T.A. (1994). Gender differences in expected outcomes of mentoring relationship. Academy of Management Journal, 37(4), 957.
Roszko-Wójtowicz, E. (2016). Sukcesja w przedsiębiorstwach rodzinnych – od planowania po wybór sukcesora. Edukacja Ekonomistów i Menedżerów, 2(40), 45–64.
Rychta, B. (2021). Transfer wiedzy w ramach relacji nestor–sukcesor jako narzędzie realizacji idei zrównoważonego rozwoju. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 4(3), 201–212.
Safin, K. (2019). Sukcesja jako etap w rozwoju przedsiębiorstwa rodzinnego. W: K. Safin, I. Koładkiewicz (red.), Zarządzanie firmą rodzinną, kluczowe wyzwania. Warszawa: Poltext.
Samei, H., Feyzbakhsh, A. (2016). The Effect of Mentoring on Successor Nurturing in Family Businesses. Journal of Entrepreneurship, 25(2), 211–231.
Scandura, T.A., Tejeda, M.J., Werther, W.B., Lankau, M.J. (1996). Perspectives on mentoring. Leadership & Organization Development Journal, 17(3), 50–56.
Shea, G.F. (1992). Mentoring: A Guide to the Basics. London: Kogan Pagan.
Sidor-Rządkowska, M. (2014). Pojęcie i istota mentoringu. W: M. Sidor–Rządkowska (red.), Mentoring, teoria, praktyka, studia przypadków. Warszawa: Wolters Kluwer.
Stefanowicz, B. (2011). Wiedza. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Stelmaszczyk, M. (2014). Identyfikacja procesu dzielenia się wiedzą na przykładzie przedsiębiorstwa rodzinnego. W: A. Stabryła, S. Wawak (red.), Problemy zarządzania organizacjami w społeczeństwie informacyjnym. Kraków: Wydawnictwo Mfiles.pl.
Sułkowski, Ł., Marjański, A. (2009). Firmy rodzinne, jak osiągnąć sukces w sztafecie pokoleń. Warszawa: Poltext.
Sveiby, K.E. (2005). Dziesięć sposobów oddziaływania wiedzy na tworzenie wartości. E-mentor, 2(9), 49–52.
Szul, E. (2017). Dzielenie się wiedzą w firmach rodzinnych – wybrane aspekty. Studies & Proceedings of Polish Association Knowledge Management, 83, 73–82.
Ślęzak-Gładzik, I. (2016). Mentoring jako metoda wspierająca rozwój potencjału pracowników. Coaching Review, 1(8), 177–194.
Tabor, J.A. (2013). Zarządzanie talentami w przedsiębiorstwie, koncepcje, strategie, praktyka. Warszawa: Poltext.
Więcek-Janka, E. (2014). Kompetencje menedżerskie sukcesorów inżynierów w firmach rodzinnych. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, XV(8/2), 139–154.
Więcek-Janka, E. (2013). Wiodące wartości w zarządzaniu przedsiębiorstwami rodzinnymi. Poznań: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej.
Więcek-Janka, E., Hadryś-Nowak, A. (2016). Kompetencje sukcesorskie – profil wstępny. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, XVII(6/3), 61–73.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Przedsiębiorczość - Edukacja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
