Wymiana dóbr i logika daru w społeczeństwie i w przedsiębiorczości – analiza socjologiczno-etyczna

Autor

  • Paweł Prüfer Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Wydział Ekonomiczny

DOI:

https://doi.org/10.24917/20833296.161.32

Słowa kluczowe:

dar, darmowość, jednostka, przedsiębiorczość, społeczeństwo, wymiana

Abstrakt

Życiem społecznym rządzą różnorodne reguły. Społeczeństwo jest przestrzenią relacji, interakcji i stosunków społecznych. Sprawcze jednostki realizują własne projekty życiowe na podstawie wymiany z innymi jednostkami określonych dóbr i usług. Dotyczy to także przedsiębiorczości. Społeczeństwo jako przestrzeń wymiany społecznej jest przedmiotem refleksji socjologicznej. Wymiana nie opiera się tylko na zasadzie racjonalności, proporcjonalności i sprawiedliwości. Włączenie do analizy socjologicznej i ekonomicznej nad zasadą wymiany pryzmatu etycznego, uwzględniającego logikę daru i darmowości, pomaga dojrzeć jej bardziej komplementarny charakter oraz zidentyfikować szerszy horyzont jej dokonywania się. W niniejszym artykule podjęto próbę przybliżenia takiej perspektywy interpretacji zjawiska z uwzględnieniem teorii socjologicznej i refleksji normatywnej. Przedmiotem analiz jest wymiana społeczna nie tylko w ekonomicznym i racjonalnym wymiarze, ale też w wymiarze etycznym. Celem jest próba udowodnienia, że takie powiązanie wzbogaca teoretycznie oraz praktycznie życie gospodarcze i społeczne. Zastosowano metodę analityczno-syntetyczną, wykorzystującą różne dokumenty i opracowania, jak również własną intuicję interpretacyjną (socjologiczno-etyczną). Artykuł może być bodźcem w projektowaniu i realizacji ekonomii oraz życia społecznego w ich komplementarnej perspektywie. Przedstawiciele ekonomii oraz etyki mogą wiele zyskać w swoich badaniach, jeśli stworzą przestrzeń wzajemnej współpracy.

Biogram autora

Paweł Prüfer - Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Wydział Ekonomiczny

Paweł Prüfer, dr hab., prof. nadzw., Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Wydział Ekonomiczny, Katedra Zarządzania Procesami Gospodarczymi. Dziedzina zainteresowań badawczych: teorie socjologiczne, etyka społeczna i gospodarcza, socjologia religii, socjologia edukacji.

Bibliografia

Aldridge, A. (2006). Konsumpcja. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.

Archer, M.S. (2013). Człowieczeństwo. Problem sprawstwa. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.

Bell, D. (2014). Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Benedykt XVI (2009). Encyklika Caritas in veritate. O integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie. Kraków: Wydawnictwo M.

Bogunia-Borowska, M. (2015). Życie w dobrym społeczeństwie. Wartości jako fundament dobrego społeczeństwa. W: M. Bogunia Borowska (red.), Fundamenty dobrego społeczeństwa. Wartości. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Condorcet, A.N. (1957). Szkic obrazu postępu ludzkiego ducha ludzkiego poprzez dzieje. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Congregazione per la Dottrina della Fede. Dicastero per il Servizio dello Sviluppo umano integrale, (2018). Oeconomicae et pecuniariae questiones. Considerazioni per un discernimento etico circa alcuni aspetti dell’attuale sistema economico-finanziario. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.

De Masi, D. (2015). Mappa mundi. Modellli per una società senza orientamento. Milano: Rizzoli.

Donati, P. (2013). Sociologia della relazione, Società editrice il Mulino. Bologna: Itinerari.

Elliot, A. (2011). Współczesna teoria społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Etzioni, A. (2012). Aktywne społeczeństwo. Teoria procesów społecznych i politycznych. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Ferguson, N. (2013). Cywilizacja. Zachód i reszta świata. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Ferrarotti, F. (2013). L’Europa al bivio. Chieti: Edizioni Solfanelli.

Franciszek. (2015). Encyklika Laudato si’. W trosce o wspólny dom. Kraków: Wydawnictwo M.

Franciszek. (2017). Discorso ai partecipanti all’incontro „Economia di comunione” promosso dal Movimento dei Focolari. L’Osservatore Romano”, 7–9.

Ferrarotti, F. (2014). Scienza e coscienza. Verità personali e pratiche pubbliche. Bologna: Centro editoriale dehoniano.

Giovannini, E. (2016). I numeri parlano da soli. W: G. Antonelli (red.), Il pregiudizio universale. Un catalogo d’autore di pregiudizi e luoghi comuni. Bari – Roma: Editori Laterza.

Honneth, A. (2012). Walka o uznanie. Moralna gramatyka konfliktów społecznych. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Mariański, J. (2008). Społeczeństwo i moralność. Studia z katolickiej nauki społecznej i socjologii moralności. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.

Marx, R. (2009). Kapitał. Mowa o obronie człowieka. Kraków: Wydawnictwo Homo Dei.

Mattai, G. (1999). Il cristiano deve sapere cosa finanzia con i suoi soldi. W: E. Brovedani, L. Lorenzetti, G. Mattai, C. Molari, G. Moretto, G. Perico, G. Piana, L. Sartori, S. Sirboni (red.), La morale sociale. Risposta alle domande più provocatorie. Milano: Edizioni San Paolo.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (2014). Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej.

Monitor Polski, 811, 3–97.

Paz, O. (1997). Lévi-Strauss albo nowa uczta Ezopa. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Prüfer, P. (2013). Wyobraźnia, terapia, społeczeństwo. Analiza socjologiczno-etyczna. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Rawls, J. (2009). Teoria sprawiedliwości, wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Romaniszyn, K. (2016). Zaufanie w społeczeństwie uRynkowionym. W: J. Szymczyk (red.), Zaufanie społeczne. Teoria – idee – praktyka. Warszawa: Oficyna Naukowa, 101–126.

Smith, A. (2007). Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, wydanie 2, tom 1 i 2. Warszawa: PWN.

Sztompka, P. (2007). Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Sztompka, P. (2016). Kapitał społeczny. Teoria przestrzeni międzyludzkiej. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Turner, J.H. (2012). Struktura teorii socjologicznej, wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Veblen, T. (1998). Teoria klasy próżniaczej. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.

Weber, M. (2002). Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Weber, M. (2010). Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Protestanckie „sekty” a duch kapitalizmu. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Woroniecki, P. (1999). Gospodarka rynkowa i zasada solidarności. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Znaniecki, F. (2011). Relacje społeczne i role społeczne. Niedokończona socjologia systematyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Zwoliński, A. (2007). Katolik i pieniądze. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.

Pobrania

Opublikowane

2020-06-29

Jak cytować

Prüfer, P. . (2020). Wymiana dóbr i logika daru w społeczeństwie i w przedsiębiorczości – analiza socjologiczno-etyczna. Przedsiębiorczość - Edukacja, 16(1), 401–411. https://doi.org/10.24917/20833296.161.32