Kompetencje społeczne a możliwości aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną na otwartym rynku pracy

Autor

  • Małgorzata Pietrzak Uniwersytet Jagielloński Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej
  • Ewelina Sobocha Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej Katedra Andragogiki Specjalnej Instytut Pedagogiki Specjalnej

DOI:

https://doi.org/10.24917/20833296.152.7

Słowa kluczowe:

aktywizacja zawodowa, edukacja włączająca, inkluzja społeczna, kompetencje społeczne, niepełnosprawność intelektualna, rynek pracy, zdolność do pracy

Abstrakt

W artykule wymieniono przyczyny i skutki niskiego poziomu aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną (NI). Na podstawie sondażu przeprowadzonego z pracownikami otwartego rynku w Krakowie w 2018 r. zidentyfikowano bariery i szanse współpracy zawodowej osób w normie intelektualnej i osób z niepełnosprawnością intelektualną. Zaproponowano model edukacji i kontaktu młodzieży w normie intelektualnej z młodzieżą z NI, zwiększający szanse na otwarcie się rynku pracy na zatrudnianie osób z NI. Wykorzystując obserwację uczestniczącą zajęć przedsiębiorczości we wspólnej grupie, zaproponowano podejście integracyjne, tzw. inkluzji społecznej, w którym zasadniczą rolę podczas lekcji pełni trening kontaktów międzyludzkich (poznawczo-behawioralny) oraz nauczanie praktyczne - zewnętrzne (w rzeczywistych sytuacjach). Obserwacji poddani byli uczniowie ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 3 w Krakowie oraz studenci Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Biogramy autorów

Małgorzata Pietrzak - Uniwersytet Jagielloński Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej

Małgorzata Pietrzak, dr, starszy wykładowca w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pedagog specjalny – oligofrenopedagog. Autorka publikacji z zakresu wdrażania teorii konektywizmu i teorii konstruktywistycznej w kształceniu przyrodniczym, z wykorzystaniem chmury internetowej i ICT w zajęciach kameralnych, terenowych i laboratoryjnych. Twórczyni idei kształcenia transmedialnego w naukach przyrodniczych, autorka edukacyjnego filmu transmedialnego o Krakowie.

Ewelina Sobocha - Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej Katedra Andragogiki Specjalnej Instytut Pedagogiki Specjalnej

Ewelina Sobocha, dr nauk o zdrowiu, adiunkt w Instytucie Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, pedagog specjalny – oligofrenopedagog – i edukator seksualny. Ma doświadczenie w pracy z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi z głębszą i głęboką niepełnosprawnością intelektualną. Jej zainteresowania naukowe to: funkcjonowanie psychospołeczne, dorosłość i starość osób z niepełnosprawnością intelektualną, seksualność osób z niepełnosprawnością intelektualną, zagadnienia związane z komunikacją i budowaniem relacji.

Bibliografia

Abramowska, B.E., Tłoczowska, D. (2007). Nauka i praca osób z niepełnosprawnością intelektualną. Kołobrzeg: PSOUU. Pozyskano z: http://niepelnosprawni.gov.pl/container/publikacje/edukacja/ nauka%20i%20praca%20osob%20z%20niepelnosprawnoscia%20intelektualna.pdf

Atlas dobrych praktyk inkluzji społecznej i zawodowej. (2011). Warszawa: FISE na zlecenie FEBEA. Pozyskano z: http://www.ngo.pl/files/wiadomosci.ngo.pl/public/korespondenci/portal_ekono- miaspoleczna/AE.pdf

Babbie, E. (2007). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Burgea, P., Ouellette-Kuntz, H., Lysagh, R. (2007). Public views on employment of people with intellectual disabilities. Journal of Vocational Rehabilitation, 26, 29–37. Pozyskano z: https://pdfs.semanticscholar.org/bf81/f7f482d523c38bf24fc12189fa1bdc269197.pdf

Cieślik, J. (2014). Przedsiębiorczość polityka rozwój. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno.

Diament, M. (2015, 21 kwietnia). Program Looks to Turn People with Disabilities into Entrepreneurs. Pozyskano z: https://www.disabilityscoop.com/2015/04/21/program-entrepreneurs/20233/

Entrepreneurship Education (2018). European Commission. Pozyskano z: https://ec.europa.eu/growth/ smes/promoting-entrepreneurship/support/education_en

Europejska Unia Zatrudnienia Wspomaganego. Broszura informacyjna i standardy jakości. (2013). Warszawa: Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych. Pozyskano z: https://www.pfon.org/images/ dodatki/20131114_broszura.pdf

Frączek, P. (2003). Determinanty aktywności osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Polityka Społeczna, 11/12, 10–14.

GUS. (2012). Osoby niepełnosprawne na rynku pracy w 2011 r. Warszawa: Pozyskano z: http://stat.gov. pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/opracowania/osoby-niepelnosprawne-na-rynku-pracy-w--2011–r-,5,1.html

Hamond, B., Haccou, R. (2013). Zdobywanie i ewaluacja kompetencji społecznych. Projekt ATLAS. Warszawa: PFON. Pozyskano z: https://www.pfon.org/images/dodatki/20131114_kompetencje.pdf

Jan Paweł II. (1981). Encyklika: O pracy ludzkiej Laborem Exercens. Castel Gandolfo. Pozyskano z: http:// www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/encykliki/laborem.html

Klajs, K., Lipman, L. (2011). Terapia Ericksonowska. W: L. Grzesiuk, H. Suszek (red.), Psychoterapia. Szkoły i metody. Podręcznik Akademicki. Warszawa: ENETEIA, 283–297.

Kościelska, M. (1984). Upośledzenie umysłowe a rozwój społeczny. Warszawa: Wydawnictwo PWN. Kościelska, M. (1995). Oblicza upośledzenia. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Mstowski, A. (2019, 10 stycznia). Centrum DZWONI – aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych. Pozyskano z: http://inkubator.powiat.bedzin.pl/?p = 2124

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. (2018). Osoby niepełnosprawne na rynku pracy. Warszawa: Pozyskano z: http://www.niepelnosprawni.gov.pl/container/niepelnosprawnosc-w--liczbach/rynek-pracy/Osoby%20niepelnosprawne%20na%20rynku%20pracy.pdf

GUS. (2017). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2016/2017. Warszawa – Wrocław. Pozyskano z: http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-i-wychowanie-w-roku-szkol- nym-20162017,1,12.html

Rymsza, M. (2013). Aktywizacja w polityce społecznej. W stronę rekonstrukcji europejskich welfare states?. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.

Ryś, G. (2018, 16 kwietnia). Wystąpienie abpa Grzegorza Rysia otwierające konferencję „Polonia Restituta” pod hasłem: Praca – Przedsiębiorczość – Społeczna Gospodarka Rynkowa. Pozyskano z: https://www.youtube.com/watch?reload = 9&v = QjLv7khRCik

Szafranek, A., Halicki, J. (2016). Wybrane aspekty inkluzji społecznej. W: M. Halicka, J. Halicki, K. Czykiera (red.), Niepełnosprawność. Poznać, przeżyć, zrozumieć. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 151–164.

Urbańska, K. (2013; 2019, 10 marca). Praca i zatrudnienie osób z niepełnosprawnością intelektualną. Pozyskano z: http://www.ocwip.pl/informacje/wszystkie/zobacz/Praca-i-zatrudnienie-osob-z- niepelnosprawnoscia-intelektualna

Yang, A. (2016; 2019, 10 marca). Why Entrepreneurship Education Does Not Work. Pozyskano z: https:// www.forbes.com/sites/andrewyang/2016/02/25/entrepreneurship-education-does-not-work

Vornholt, K., Villotti, P., Muschalla, B., Bauer, J., Colella, A., Zijlstra, F., Van Ruitenbeek, G., Uitdewilligen, S., Corbière, M. (2018). Disability and employment – overview and highlights. European Journal of Work and Organizational Psychology, 27(1), 40–55.

Wapiennik, E. (2005). Prawa osób z niepełnosprawnością intelektualną. Dostęp do edukacji i zatrudnienia. Raport 2005. Warszawa: Open Society Institute, PSOUU. Pozyskano z: https://psoni.org.pl/ wp-content/uploads/2015/09/Report_ID_PolishVersion.pdf

Włodarska-Zoła, L. (2017; 2018, 17 stycznia). Aktywność zawodowa jako forma rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Edukacja – Technika – Informatyka, 2(20). Pozyskano z: http://www.eti.rzeszow. pl/docs/ETI_7_2.pdf

Woźniak, Z. (2007). Główne bariery aktywności zawodowej osób z ograniczoną sprawnością. W: A. Brzezińska, Z. Woźniak, K. Maj (red.), Osoby z ograniczoną sprawnością na rynku pracy. Warszawa: Academica Wydawnictwo WSPW, 69–84.

Zaorska, M. (2017). Osoba z niepełnosprawnością na/w drodze aktywizacji zawodowej – wybrane problemy a realia współczesnej rzeczywistości społecznej. W: B. Antoszewska, I. Myśliwczyk (red.), Jest człowiek z niepełnosprawnością – pola refleksji. Poznań: Wydawnictwo naukowe SILVA RERUM, 37–48.

Pobrania

Opublikowane

2019-12-28

Jak cytować

Pietrzak, M., & Sobocha, E. (2019). Kompetencje społeczne a możliwości aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną na otwartym rynku pracy. Przedsiębiorczość - Edukacja, 15(2), 95–105. https://doi.org/10.24917/20833296.152.7

Numer

Tom 15 Nr 2 (2019): Rola edukacji w rozwoju przedsiębiorczości

Dział

Artykuły

Licencja

Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).

https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl